Derinin üst bölümü olan epidermisin ve dermisin üst kısmının lazer uygulamaları sırasında kontrollü ısı ile uzaklaştırılması "laser resurfacing" cildin yenilenmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu süreçte deride kontrollü derinlikte bir inflamasyon-yangı gelişmekte; inflamasyonun iyileşmesi sırasında yeni kolajen, elastin, glikozaminoglikanlar gibi destek dokuların yapılması ile deri onarılmakta ve yeniden yapılandırılmaktadır. Bu ise "laser remodeling" cildin gençleştirilmesi olarak tanımlanmaktadır. Cilt yenileme ve gençleştirme amaçlı karbondioksit (CO2) ve erbiyum (Er:YAG) ablatif lazerler kullanılmaktadır. Lazerler, hedeflenen klinik ve estetik cevaba göre klasik ya da fraksiyonel modlarda kullanılır. Uygulama sırasında lazerler, derideki suyu hedef alarak tüm epidermisin buharlaşmasına ve dermisin değişen derinliklerde hasar görmesine neden olmaktadırlar.

Kontrollü derinlikte yaratılan bu ısı hasarı sonrasında, derinin iyileşme süreci cildin yenilenmesi ve yapısal olarak onarılarak gençleşmesi ile sonuçlanır. Uygulama derinliğine bağlı olarak derinin iyileşme süreci genellikle birkaç gün ile birkaç hafta sürmektedir. Derinin iyileşme süreci, tüm dokulardaki iyileşme süreci gibi sırasıyla inflamasyon-yangı, proliferasyon-hücresel çoğalma ve remodeling-dokunun yeniden yapılandırılması fazlarından geçmektedir. İnflamasyon lazer sonrası hemen başlarken, proliferasyon 48 saat sonra gerçekleşmekte ve remodeling ise 2-3 hafta sürmektedir. Lazer uygulamaları sonrası yan etkilerin en aza indirilmesi ve maksimum estetik sonuçların elde edilmesi için uygulama alanının bakımı son derece önemlidir.

Lazer cilt yenileme ve gençleştirme uygulamaları sonrası deri bakımının hedeflerini;

• Uygulama alanı ve çevresinde enfeksiyon gelişimine neden olabilecek patojen mikroorganizmaların çoğalmasının kontrol edilmesi,
• Derinin nem dengesinin optimize edilmesi ve

• Yeniden yapılanan derinin doğal bariyerinin korunması şeklinde özetleyebiliriz.

Bu amaçla lazer sonrası deri bakımında birçok protokol kullanılmakta (yazının sonunda bazı örnek protokoller verilmiştir). Lazer sonrası uygulama alanının üzerinin kapatılarak yapılan oklüzyon deri bakımları (bazı olgularda hâlâ tercih edilmekle birlikte) günümüzde fazla tercih edilmemektedir. Günümüzde kozmetik ve cilt bakım ürünlerinde kullanılan ileri ve nanoteknolojiler, lazer sonrası deri bakımında yeni ürünlerin kullanımını sunmaktadır. Krem, pomad, jel ya da serum formunda olan bu ürünler, içerikleriyle antimikrobiyal etkilerinin yanında hücre çoğalmasını ve dokuda protein sentezini zenginleştirerek yara iyileşmesini desteklemektedir. Bu etkinlikleriyle birçok ürün geliştirilmiş olmasına rağmen, bu ürünlerin güvenlikleri ve klinik etkinlikleri ile ilgili bilimsel incelemeler oldukça yetersizdir.

Cilt yenileme ve gençleştirme lazer uygulamaları sonrasında kullanılabilecek ideal topikal ürünler;  

• Lazerin kullanım amacına sinerjik etki göstermeli
• Lazer sonrası hasta şikayetlerini azaltmalı
• Lazer sonrası hastanın olumsuz dış görünümünü azaltacak kozmetik etkileri olmalı
• Lazer sonrası doku iyileşme sürecini azaltmalı
• Lazer sonrası gelişebilecek eritem-kızarıklık ve hiperpigmentasyon-leke gibi komplikasyonları engellemeli yada minimallize etmelidir.

Termal Su İçeren Spreyler-Thermal spring water (TSW)

Düşük tuz içerikleri ile lazer sonrası cilt bakımında ve inflamasyonun baskılanması için kullanılmaktadır. Uygulandığı dokuda basofil hücrelerini inhibe ettikleri ve mast hücrelerini baskıladıkları düşünülmektedir. Lazer sonrası ağrı, deride kuruluk, batma/yanma hissi ve eritemi azaltmaktadır. İlk hafta günde 4 defa kullanımı önerilmektedir. TWS ve normal çeşme suyu spreylerinin kullanıldığı karşılaştırmalı çalışmalarda; her ikisi de lazer sonrası deride ağrı ve kuruluk hissinin azalmasında eşit etkili oldukları bulunmuştur. Ancak lazer sonrası deride kaşıntının kontrolünde TWS daha etkin bulunmuştur.

TWS'ler lazer sonrası günlük cilt bakımında kullanılmalıdır. Yıkama sonrası ve nemlendirici ya da yoğun bakım ürünleri kullanımı öncesi, tüm yüze 10-15 cm uzaktan püskürtülerek kullanımı önerilmektedir. İstenirse, bu ürünler kağıt mendiller veya kağıt yüz maskeleri üzerine sıkılarak deri üzerine kompresler şeklinde daha yoğun olarak uygulanabilmektedir.

Konjüge(asit-baz dengeli) linolenik asit-Conjugated linolenic acid (CLA)

CLA, antioksidan ve antiinflamatuar özelliği ile lazer sonrası kullanılmaktadır. Deri hücreleri olan keratinositlerde araşidonik asit ve PGE2 yapımını azaltarak antiinflamatuar etki göstermektedir. Nar meyvesinin çekirdeğinden elde edilmektedir. İlk 2 hafta akşamları deri üzerinde kalın bir tabaka - oklüzyon şeklinde lazer uygulama alanına sürülmektedir. Lazer sonrası kaşıntı, ödem, kabuklanma, kızarıklık ve sulantı oluşumunun önlenmesinde etkilidir.

Vitamin C + Vitamin E + Ferulik Asit Gibi Antioksidan İçeren Serumlar(VCEF serum) 

Antioksidanlar, lazer sonrası deride oksidan (serbest oksijen radikalleri) stresinin azalmasında oldukça anlamlıdır. Lazer sonrası deride eritem ve ödemi azaltmaktadır. Ancak bu ürünler, lazer alanında fibroblast aktivitesini artırarak derinin iyileşmesi üzerine daha fazla etkilidir. Ancak asidik yapıları nedeniyle lazer alanında tolere edilebilir hafif bir ağrıya neden olabilirler.

• Vitamin C, deride kolajen sentezinde görevli prolil ve lizil hidroksilaz enzimlerinin kofaktörüdür. Vitamin E gibi güçlü bir antioksidandır. %10-20 konsantrasyonları asidik (pH<3.5) yapıları ile deriden emilmekte ve lazer sonrası eritemin azalmasını sağlamaktadır.
• Vitamin E, hücre deri membranında yer alan bir antioksidandır.
• Ferulik asit de bir antioksidandır.

 

 

Tripeptid/hexapeptid içeren ürünler

Tri ve hexapeptidlerin hücre dışı matrisin yapılanmasını sağladığını biliyoruz. Bu nedenle bu ürünler lazer öncesi ve sonrasında kullanılmaktadır. Uygulamadan 2 hafta önce jel formuna sabah akşam olarak başlanır; lazer sonrası 1. hafta sabah akşam kullanılmaktadır. Krem formuna 1. haftanın bitiminde başlanmakta, sabah akşam ve 30. güne kadar kullanılması istenmektedir.

Derinin nemi için kulanılan kremler

Lazer sonrası derinin nem dengesi ve koruyucu bariyeri için kullanılmakta.

Dimetikon içerenler

 

Petralatum-vazelin içerenler

 

Doku Onarımında Etkin Büyüme Faktörleri İçeren Ürünler

Lazer sonrası doku onarımını desteklemek için kullanılmakta.

Bu konuda en iddialı ürün serisi Skinmedica frimasının TNS serisi. Bu ürünler yeni doğan derisinden alınan fibroblast kültürlerinden elde edilmekte. 

İnsan epidermal büyüme faktör içeren pomad ve jeller geliştirilmiş. Bunlar lazer sonrası postinflamatuar hiperpigmentasyon (PIH) gelişme riskini azalttığı bilinmekte. Eritem ve uygulam alanında skuamların dökülmesi üzerine etkinliği diğer ürünlerden farklı değil. 

Kızıl geyik göbek kordonundan elde edilen epidermal büyüme faktörü içeren krem ve serumlar;

Silikon içerikli jeller

Geçmişten beri skar oluşumunun önlenmesi ve skar tedavisinde silikon içerikli ürünler kullanılmakta. Skarda kullanımı ile skar boyutu azalmakta, klinik görünüm düzelmekte, eritem, ağrı ve kaşıntı azalmakta. Cyclopentasiloxane içeren silikon jel içeriğine vitamin C eklenerek lazer sonrası kullanılmakta. Silikonun oklüzyon etkisi ile doku iyileşmesini sağlaması deri su kaybının azalması önemlidir. Stratacel ile yapılan çalımalarda etkin bulunmuş.

 

Lazer Cilt Yenileme ve Gençleştirme Uygulamaları Sonrası Örnek Protokol

Maalesef yukarıda tanımlanan ürünlerin bulunması zor olduğu gibi ekonomik olarak da maliyetlidir. Bu nedenle sıklıkla lazer sonrası aşağıdaki protokol ve ürünler kullanılabilir.

• İlk 7-10 gün hastanın sadece aşağıdaki iki basamağı uygulaması istenmektedir. Bu arada hasta duş alabilir, ancak lazer uygulama alanına direkt su gelmemelidir. Lazer uygulama alanının kaşınması ya da soyulan derinin yolunması kesinlikle istenmez.
  • Beyaz sirke + su uygulaması: Bu karışım 1 kahve fincanı beyaz sirke ve 3 su bardağı ılık su ile günlük hazırlanır. Buzdolabında kapak kısmında saklanır. Lazer uygulama alanına steril spançlar bu karışım ile ıslatılarak kompresler şeklinde uygulanır.
  • Durulanmaz, yumuşak bir havlu ya da kağıt havlu ile deri yumuşak dokunuşlarla kurulanır.
  • Termal su spreylerinin tüm yüze uygulanması sonrasında kurulamadan
  • Tüm yüze vazelin ya da %1 dimetikon içeren pomad uygulanmaktadır.

1-3. günler 2-3 saat yukarıdaki 3 uygulama tekrarlanır. 3-7. günler uygulama sıklığı günde 4-6 defaya indirilebilir. 2. gün akşamları yatma öncesi triamcinolone acetonide %0.1 ya da betamethasone diproprionate %0.05 içeren kortizonlu kremler, 7. güne kadar vazelin-dimetikon öncesi tüm lazer uygulama alanına ince bir tabaka halinde uygulanır.

• 7-10. günden sonra 4-6 hafta süreyle
  • Günde iki defa; ılık çeşme suyu + hassas ciltler için geliştirilen özel temizleme jelleri ile yıkama ve durulama,
  • Termal su spreylerinin tüm yüze uygulanması,
  • Yumuşak bir havlu ya da kağıt havlu ile deri yumuşak dokunuşlarla kurulanır.
  • Üzerine TNS Ceramide Treatment Cream ya da TNS Essential Serum sürülür.
• 14. gün PIH gelişme riski olan hastalarda geceleri arbutin + Vitamin C içeren kremler ve gündüz güneşten koruyucular kullanılmaya başlanır.