Ben ve Vücut Lekelerinin Değerlendirilmesi: Kapsamlı Bir Yaklaşım

Doğuştan veya sonradan oluşan benler ve vücut lekeleriyle başvuran hastalarımız için kapsamlı bir tıbbi öykü alımı hayati önem taşır. Bu süreçte, hastanın cilt kanseri riskini belirlemek amacıyla detaylı bir sorgulama yapmaktayız.

Alınan Öyküde Sorgulanan Önemli Risk Faktörleri:

• Güneşe karşı hassasiyet, bronzlaşma yeteneği ve güneş yanığı riski.

• Mesleki ve sosyal alışkanlıklara bağlı olarak güneşe maruz kalma sıklığı ve süresi.

• Çocukluk (14 yaş altı) döneminde ciddi güneş yanığı öyküsü.

• Solaryum kullanım sıklığı ve süresi.

• Daha önce fototerapi görmüş olma ve bu tedavilerin detayları.

• Tanımlanmış atipik nevüs (displastik ben) varlığı veya 50'den fazla normal benin bulunması.

• 10 cm²'den büyük doğumsal ben varlığı.

• Daha önce malign melanom geçirmiş olma veya ailede melanom yada melanom dışı deri kanseri öyküsü.

Bu risk faktörlerini belirlerken, sıklıkla MMRISK (Malign Melanom Riski) sorgulamasını kullanırız:

• M (Moles): Beşten fazla atipik (displastik) benin varlığı.

• M (Moles): Normal yapıda bile olsa 50'den fazla benin bulunması.

• R (Red hair and freckling): Kızıl saç ve çillenmeye yatkınlık (düşük fototip).

• I (Inability to tan): Hiç bronzlaşamama veya kolay bronzlaşamama (cilt fototipi I veya II).

• S (Sunburn): Özellikle 14 yaşından önce ciddi güneş yanığı öyküsünün bulunması.

• K (Kindred): Ailede melanom öyküsünün varlığı.

Bu risk faktörlerini taşıyan hastalarımızı, erken teşhis ve önleyici tedbirler için yaşam boyu yakından takip etmekteyiz.

 Benlerin Değerlendirilmesi: Detaylı Sorgulama ve Muayene

Hastanın genel risk faktörleri değerlendirildikten sonra, benlerin ayrıntılı sorgulamasına geçilir. Bu süreçte şunlar tek tek sorulmalıdır:

• Lezyonun Geçmişi: Doğuştan mı var, yoksa önceden var olan bir benden mi gelişti?

• Değişiklikler: Boyut, şekil ve renk değişiklikleri oldu mu? Eğer olduysa, bu değişiklikler ne kadar süredir devam ediyor?

• Semptomlar: Kaşıntı veya kanama gibi belirtiler var mı?

• Sistemik Belirtiler: Kilo kaybı, halsizlik, gece terlemeleri, baş ağrısı veya öksürük gibi başka şikayetler eşlik ediyor mu?

Fizik Muayene ve Gelişmiş Teknolojiler

Hastanın tam bir fizik muayeneden geçmesi hayati önem taşır. Bu muayene sırasında tüm vücut derisi, saçlı deri, ağız içi ve genital bölge dikkatlice incelenir. Bu inceleme sırasında:

• Tüm lekelerin ve benlerin vücuttaki yerleşimine uygun genel fotoğrafları çekilir.

• Özellikle şüpheli lezyonların makro fotoğraflaması ve dermoskopik fotoğraflaması yapılır.

Bu muayene süreci, hem hasta hem de doktor için oldukça uzun ve yorucu olabilir. Ancak son yıllarda bu süreci hızlandıran ve otomatikleştiren teknolojiler geliştirilmiştir. Bu teknolojilerden biri olan FotoFinder sistemi, bu alanda öne çıkmaktadır.

FotoFinder Sisteminin Özellikleri

FotoFinder, hem tek bir beni detaylı inceleyebilecek kadar kompakt hem de tüm vücudu hızla tarayabilecek kadar kapsamlı bir sistemdir. Bu teknoloji, benlerin takibini kolaylaştırarak erken teşhis ve tedavi şansını artırmaktadır.

Ben Takibinde Fotoğraf Standartları ve FotoFinder Sistemi

Ben takibinde, fotoğrafların ve hasta bilgilerinin standart bir şekilde arşivlenmesi büyük önem taşır. Fotoğrafların kalitesi (çözünürlük, çekim mesafesi ve ışık ayarı gibi) takibin etkinliği açısından kritik bir faktördür.

FotoFinder sistemi, bu süreci kolaylaştıran gelişmiş özellikler sunar:

• Yüksek Çözünürlük ve Mesafe Standardı: Sistem, 72 megapixel'in üzerinde çözünürlüğe sahip bir kamera kullanır. Üzerindeki lazer mesafe ayarlayıcısı sayesinde her çekim standart mesafeden yapılır ve bu sayede fotoğraflar arasında karşılaştırma yapmak kolaylaşır.

• Otomatik Vücut Tarama: Özel bir bilgisayar programı ile desteklenen sistemde, hastanın boyu girildiğinde, sistemdeki SLR kamera otomatik olarak 20 standart vücut pozisyonunda toplam 3 dakikada tüm vücut fotoğraflarını çeker.

• "Body Scan" Özelliği: Bu fotoğraflar çekildikten sonra, "Body Scan" özelliği kullanılarak tüm vücut benleri otomatik olarak işaretlenir. Bu, muayene süresini kısaltır ve hata payını azaltır.

• Dermoskopik Görüntüleme: İşaretlenen benlerden istenilenler için HD kalitesinde dermoskopik görüntüler alınır ve vücut haritasında otomatik olarak kaydedilir.

• Moleanalyzer Programı: Dermoskopik değerlendirme doktor tarafından yapılabilirken, sistemin içindeki "Moleanalyzer" programı da beni ABCDE kriterlerine göre değerlendirerek bir risk skoru çıkarır.

Tüm hasta bilgileri ve çekimler arşivlenebilir ve hastalara döküman olarak verilebilir.

Bu sistem, hastanın tüm vücut ben taramasını, benlerin işaretlenmesini, dermoskopik görüntülerin alınmasını ve arşivlenmesini mükemmel bir şekilde gerçekleştirerek işlem kalitesini yükseltir ve doktor hatalarını en aza indirir.

Takip Sürecindeki Otomatik Karşılaştırma: FotoFinder'ın en önemli özelliklerinden biri, takip randevularında kendini gösterir. Hasta kontrole geldiğinde, sistem yeni çekilen vücut taramasını eski verilerle otomatik olarak karşılaştırır. Bu sayede, yeni oluşan benleri veya mevcut benlerdeki değişimleri anında belirleyebilir. Bu özellik, erken teşhis açısından kritik bir avantaj sağlar.

Dermoskopik Görüntülerle Değişim Takibi: Sistem, şüpheli benlerin dermoskopik görüntülerini de arşivler. Bu sayede, doktorlar eski ve yeni görüntüleri karşılaştırarak benin zaman içindeki değişimini detaylı bir şekilde izleyebilir ve olası riskleri daha iyi değerlendirebilir.

FD Lens ile Gelişmiş Teşhis Yeteneği: FotoFinder'ın bir diğer önemli özelliği ise, HD dermoskop sisteminde FD lensin kullanılmasıdır. Bu lens, Woodlight'a benzer bir UV floresan LED içerir. Bu sayede, malign melanom dışındaki cilt kanserlerini veya aktinik keratozis gibi kanser öncüsü (prekanseröz) yapıları saptamak için kullanılır.

• Uygulama: Şüpheli lezyona 3-5 saat önce ışığa duyarlı bir madde sürülür.

• Görüntüleme: Daha sonra FD lens ile lezyona bakılarak, floresan tutma yeteneğine göre tanı konulur.

Bu lens sistemi, sadece teşhis için değil, aynı zamanda bu hastalıkların tedavi takibinde de büyük kolaylık sağlar.

Şüpheli Benlerin Değerlendirilmesi ve Takibi

Vücutta, kanser veya melanom açısından şüpheli görülen bir lezyon olduğunda, risk seviyesine bağlı olarak ya yakından takip edilir ya da mutlaka cerrahi olarak biyopsi yapılır.

• Ailesel Risk: Bazı hastaların aile üyelerinde de atipik nevüs veya melanom riski bulunabileceğinden, onların da muayene edilmesi önemlidir.

• Hasta Eğitimi: Merkezler, hastaları benler, melanom ve güneşten korunma yöntemleri hakkında bilgilendirmeyi hedefler.

Doğuştan veya sonradan ortaya çıkan ancak değişim gösteren bir nevüs, melanom için en önemli risk faktörüdür. Bu nedenle, kişisel ben takibinin yanı sıra, yılda en az iki kez bir dermatolog tarafından tüm vücut ben muayenesinin yapılması hayati önem taşır. Genellikle, ilk muayeneden 3 ay sonra kontrol muayenesi yapılır ve sonrasında hastanın yaşam boyu yıllık takipleri devam eder.