Fototoksik Dermatit (Berloque Dermatit)

Fototoksik dermatit, deride hiperpigmentasyona neden olan bir cilt hastalığıdır ve sıklıkla yüz, boyun, kollar ve gövdeye yerleşir. Boyunda sık görülmesi nedeniyle "Kolye dermatiti" olarak da bilinir.

Lekelerin gelişmesine, bergamotta bulunan bergapten ve furokumarinin (fotoaktif kimyasallar) deriyle teması ve sonrasında güneş ve yapay ışık kaynaklarındaki UVA'ya maruz kalınması neden olur. Bu kimyasal maddelere karşı önceden aşırı duyarlılık olması gerekmez; ilk temas ve UVA sonrası hemen leke gelişebilir. Fotoaktif kimyasallar, UVA ile birlikte melanositlerin sayısını ve fonksiyonunu artırarak lekelenmeye yol açar.

Bu kimyasallar bergamot dışında;

• İncir

• Limon ve limon yağı

• Lime

• İncir yaprağı

• Kereviz

• Dereotu

• Yaban havucu

• Havuç suyu

• Bazı süs bitkilerinde de bulunur.

Geçmişte kolonya, parfüm ve kozmetiklerde yaygın olarak kullanılan bergamotun kullanımı, Berloque dermatitinin tanımlanmasından sonra azalmıştır. Bu nedenle günümüzde bu lekeler daha az sıklıkla görülmektedir. Bergamot, Doğu Akdeniz'de yetişen bir narenciye türüdür. Kadınların daha fazla kozmetik ve parfüm kullanması nedeniyle erkeklere göre daha fazla rastlanır.

Klinik Bulgular ve Gelişim Aşamaları

Lekelerin gelişiminde iki klinik dönem bulunur:

1. İlk Dönem: Bergamotun deri ile temasıyla, temas alanında kızarıklık, ödem, ağrı, kaşıntı, su toplama ve deride ısı artışı gelişir. Bu belirtiler 1-2 hafta içerisinde kendiliğinden kaybolur.

2. İkinci Dönem: İlk dönemdeki alanlara hemen sonrasında güneş teması olursa lekelenme gelişir. Bu lekelenme aylarca, hatta yıllarca sürebilir. Lekeler tipik olarak kahverengidir ve bir sıvının damlaması ya da akması şeklinde belirgin bir görünüm sergiler.

İlgili Diğer Bir Durum

Hoffman ve Habermann'ın likenoid toksik melanoderması ise mesleğe bağlı bir hiperpigmentasyon örneğidir. Vazelin gibi yağlarla uzun süreli temas sonrasında güneşe maruz kalan yerlerde, düzensiz sınırlı kahverengi-morumsu pigmentasyon ve su toplamaları görülebilir.

Tedavi ve Korunma

Berloque dermatitine karşı korunma ve tedavi yöntemleri şunlardır:

Korunma

• Foto-aktif kimyasalların deriyle temasından kaçınılmalıdır.

• Yaz ve bahar aylarında, güneş ve açık hava aktivitelerinden önce parfüm, kozmetik, tıraş losyonu ve kolonya gibi maddeler kullanılmamalıdır.

• Tüm yıl boyunca SPF 50+ ve UVA'ya karşı tam koruma sağlayan güneş koruyucular kullanılmalıdır.

Tedavi

• Berloque dermatitinin ilk döneminde kortikosteroid içerikli ilaçlar ve ağrı kesiciler kullanılabilir.

• Topikal ilaçlar: Hidrokinon, tretinoin, kojik asit, arbutin ve azelaik asit gibi maddeler kullanılır.

• Lazer uygulamaları: Fraksiyonel CO2 lazer ve Q-switched Nd:YAG lazer birlikte kullanılabilir.