Hidradenitis Suppurativa (HS), halk arasında bilinen adıyla "Köpek Memesi Hastalığı", diyetin klinik belirtileri etkilediğini gösteren kanıtlarla ilişkilidir. Önerilen diyet tavsiyelerini destekleyen mevcut kanıtlar düşük ve orta düzeyde olmasına rağmen, diyet değişikliklerinin HS tedavisinde medikal tedavileri tamamlayıcı rol oynadığı tanımlanmıştır. Ancak, şu anda kapsamlı bir HS beslenme kılavuzu bulunmamaktadır. Bu makalede amaç, HS'li hastalara bir beslenme programı hazırlamaktan çok, tıbbi tedavilere ek olarak beslenme önerileri sağlamaktır.

HS kliniğinin gelişim süreci ile aknenin ortak noktaları nedeniyle beslenme önerilerinin de ortak olduğu görülmektedir. Her iki hastalık için ortak olan kanıtlar şunlardır:

• Rafine karbonhidratlar ve süt ürünleri insülin seviyelerini artırır.

  • Hiperinsülinemi, $\text{FOXO}1$ proteininin sitoplazmaya girerek $\text{mTORC}1$ kompleksini aktive etmesine neden olur. Bu aktivasyon, sebase bezlerde sebum yapımında artışa ve sebum içeriğinde değişikliklere neden olarak pilosebase ünit kanallarının tıkanması sürecini başlatır.

• Süt ürünlerindeki hayvansal kaynaklı hormonlar ve insülin benzeri büyüme faktörü-1'i ($\text{IGF-1}$) gibi büyüme faktörleri ($\text{FOXO}1$'in katkısıyla) pilosebase ünit kanallarındaki keratinositlerin kontrolsüz çoğalmasına ve bu kanalların tıkanması sürecine yol açar.

• Hiperglisemi, inflamasyondan sorumlu sitokinlerin dolaşımda artışına neden olmakta, bu da pilosebase ünitlerde enflamasyon artışı ile sonuçlanır.

• Omega-6/omega-3 yağ asitlerinin besinlerle alımındaki dengesizlik, prostaglandin, tromboksan ve lökotrienler gibi enflamasyonda rol oynayan sitokinlerin yapımının artışına neden olur. Bunlar da pilosebase ünitlerde enflamasyon artışı ile sonuçlanır.

• Besinlerde doymuş yağların fazla alınması, hücresel immünitenin bozulması ile enflamasyon artışına ve bu da pilosebase ünitlerde enflamasyon artışına neden olur.

• Beslenmede yüksek oranda tuz, immün sistem aktivitesini değiştirmekte ve bağırsak florasında faydalı bakterilerin çoğalmasını baskılamaktadır. Bunlar da pilosebase ünitlerde enflamasyon artışı ile sonuçlanır.

• Kilo fazlalığı-obezite, diyabet ve metabolik sendromlar; obezitede insülin direnci ve kronik düşük dereceli enflamasyon, dolaşımda tümör nekroz faktörü ($\text{TNF}$) ve interlökin ($\text{IL}$)-6 gibi sitokinlerin varlığına neden olmaktadır. Bunlar pilosebase ünitlerde enflamasyon artışına yol açar. Obezite, bu etkileri dışında koltuk altı ve kasıkta aşırı sürtünmeye neden olarak kliniğin artışından da sorumludur.

İnternet paylaşımlarına bakıldığında; Akdeniz diyeti, maya içermeyen besinler ile yapılan diyet ve süt ürünleri içermeyen diyetler dahil olmak üzere yukarıdaki verileri destekleyen bilgilerin yer aldığını, örnek beslenme broşürleri paylaşıldığını görmekteyiz. Bunların dışında, uygulanması çok zor ve mutlaka bir metabolizma uzmanı desteği gerektiren gündüz oruç diyetleri de görmekteyiz. Bu nedenle beslenme önerileri kişiye özel, uygun kalori alımı ile dengeli bir beslenmeyi içermeli, kesinlikle bir metabolizma uzmanı ve diyetisyen birlikteliği ile yapılmalıdır. Aşağıdaki başlıklar halindeki beslenme önerilerimiz profesyonel bir destekle uygulanmalıdır.

Hidradenitis Suppurativa'da Beslenmede Uzak Kalınması Gerekenler

Maya

Tek hücreli bir mantar organizması olan $Saccharomycescerevisiae$'nin fermantasyon süreci ile olan mayalanma; alkollü (bira, şarap...) ve alkolsüz (boza, şalgam, soya sosu...) içecekler, fırın (ekmek, pizza...) ve pastane ürünleri (kek, pasta...), fermente peynir yapımında kullanılmaktadır. Bunlar ve kültür mantarı, diyetlerimizde yaygın olarak tüketilmektedir. Maya tüketimine dönük tüm klinik çalışmalardan çıkarılan sonuç; HS kliniğini olumsuz etkileyen bu besinler ve içeceklerin tüketilmemesi yönündedir.

Karbonhidratlar

Rafine karbonhidratlar, doğal gıdalardan (şeker ve nişasta formları) elde edilirler, ancak bu yiyecekler işlemden (rafine edilerek) geçirilerek bir şekilde değiştirilmişlerdir. İki ana grubu vardır: rafine şekerler ve rafine tahıllar.

Rafine Şekerler

Bunlar; sükroz (sofra şekeri), yüksek fruktozlu mısır şurubu, agav şurubu gibi rafine ve işlenmiş şekerlerdir. Rafine şeker tüketilmemelidir.

Rafine Tahıllar

Bunlar; tüm lif, vitamin ve minerallerden arındırılmış, karbonhidrat içeren, hızlı bir şekilde sindirilen ve yüksek bir glisemik indekse sahip tahıllardır. En iyi örnek, rafine buğdaydan yapılan beyaz undur.

Rafine tahılların tüketimi en aza indirilmelidir. Ya da günlük tüketilen tüm tahılların en az yarısı, % 100 tam buğday ekmeği, tam tahıllı makarna ve esmer pirinç gibi tam tahıllar olmalıdır. Günlük alınan kalorinin % 10'undan daha azının rafine karbonhidratlardan oluşması gerektiği önerilmektedir.

Şeker Katkılı Besinler

Maalesef günlük beslenmemizdeki ürünlerin % 80'inde şeker bulunmakta; içecekler, atıştırmalıklar ve tatlılar içerisinde... Bunlar tüketilmemelidir.

Süt ve Süt Ürünleri

Günlük tüketilen süt ve peynir, yoğurt gibi süt ürünleri HS'li hastalarda tüketilmemelidir. Bu kısıtlama yapılırken, bu besinlerden alınan kalsiyum ve $\mathbf{D}\text{vitamini}$ beslenmede mutlaka desteklenmelidir.

Hidradenitis Suppurativa'da (HS) Beslenme Önerileri

Şu anda, bir anti-enflamatuvar diyetin net bir tanımı yoktur. Bununla birlikte, Akdeniz diyeti bir anti-enflamatuvar diyet olarak kabul edilir ve diğer koşulların yanı sıra kanser, kardiyovasküler hastalık ve diyabet riskini azalttığı gösterilmiştir.

Akdeniz tarzı bir diyet, lif ve omega-3 yağ asidi açısından yüksek bitki bazlı bir diyettir. Enflamasyonu önleyen polifenoller içeren bol miktarda meyve ve sebze ile karakterizedir. Sebze ve meyveler düşük kalori yoğunluğuna sahiptir ve kilo kontrolü için önemli olan lif bakımından yüksektir.

Akdeniz diyetindeki başlıca protein kaynakları arasında balık, kuruyemiş ve fasulye bulunurken, kırmızı et ve süt ürünleri gibi hayvansal proteinler sınırlı miktarlarda tüketilir. Zeytinyağı, başlıca yağ kaynağıdır. Rafine karbonhidrat yerine tam tahıllara ağırlık verilir.

 

Porsiyon Boyutları

Porsiyon boyutları arttıkça, aşırı kalori tüketimine katkıda bulunarak obeziteye yol açar, bu da HS kliniğinde artışa neden olmaktadır. Porsiyon boyutları bir yiyeceğin pişmiş veya çiğ olmasına göre değişir.

Ayrıca porsiyon boyutları farklı yiyecek gruplarına göre de değişir:

• Sebzeler için bir porsiyon tipik olarak 21​fincan pis¸​mis¸​ sebze veya $1\text{fincan c¸ig˘ sebzedir}$.

• Bir porsiyon meyve, 21​fincan dog˘​ranmıs¸​ meyve, bir küçük yumruk büyüklüğünde meyve veya 41​fincan kuru meyvedir.

• Bir et porsiyonu tipik olarak $85-115\text{gramdır}$.

• Süt ve yoğurt için $1\text{porsiyon}1\text{bardak}$ ve peynir için bir porsiyon $40-50\text{gramdır}$.

Yiyecekleri ölçmenin en doğru yolu sıvı ölçme kapları ve terazi olsa da bu pratik değildir. Hastalara sunulabilecek pratik yöntemler kullanılmalı ya da akıllı telefonların $\text{IOS}$ ve $\text{Android}$ yazılımları kullanılabilir.

HS'de beslenme ve öneriler ile ilgili daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Her bireyin kendisine özgü beslenme ihtiyaçları, tercihleri, mutfak-kültürel özellikleri ve beslenmenin maliyetleri düşünüldüğünde HS'de standart bir beslenme programının yürütülmesi zordur. Ancak HS'de en azından yukarıda anlatılmaya çalışılan beslenme önerilerinin uygulanması oldukça anlamlı olacaktır.