Fiziksel görünüm, kişisel, sosyal ve profesyonel etkileşimlerimizde etkili bir faktördür. Dermatolojik hastalıklarla ilişkili değişen cilt görünümü veya estetik şekil bozuklukları, sosyal eleştiriye, özsaygının azalmasına ve yaşam kalitesinin düşmesine neden olabilir. Vücudun görünür bölgelerindeki problemler bu olumsuzluğu daha da artırabilir.

Dermatolojideki gelişmeler bunlarla başa çıkmak için büyük ölçüde yardımcı olsa da, hâlâ radikal çözümler sunulamayan birçok özel durum vardır. Ayrıca dermatolojik tedaviler anında yeterli klinik sonuçlar vermemekte ve sabır gerektirmektedir. Medikal estetik veya lazer gibi modern tedavilerde özellikle hastalar tarafından hızlı ve eksiksiz sonuçlar beklenmesi de zorluklar yaratmaktadır. Dermatolojik ve estetik prosedürler, iyileşme süreçlerinde uygulama alanlarında geçici eritem, morluklar ve pigmentasyon gibi düzensizliklere neden olabilmektedir.

Çoğu cilt rahatsızlığı ve şekil bozukluğu doğrudan bir fiziksel bozukluk veya bulaşıcı olmayan bir hastalık olarak algılandığı için önemsenmeyebilir. Ancak hastalar üzerindeki psikososyal ve duygusal etkileri, iş, akademik başarı, sosyal ilişkiler ve boş zaman aktivitelerini etkileyecek kadar önemli olabilir. Bu durum depresyona ve anksiyeteye yol açabilir. Kadın hastalar, erkeklere göre daha fazla sıkıntı yaşama eğilimindedir. Cilt hastalığının bulaşıcılık algısı, hasta üzerinde sosyal damgalanma gibi algılara neden olabilmektedir.

Cilt kamuflaj uygulamaları, bu senaryolarda geçici de olsa anında rahatlama sağlamaları ve tedavilere zaman kazandırması açısından etkili bir araçtır.

• En önemli faydası, görsel açıdan anında sonuç vermesidir. Bu, tıbbi tedavinin etkisi geçene kadar bazı tedavi edilebilir dermatozlarda bile yardımcı olabilir.

• Kamuflaj, çevremizdeki meraklı bakışların ve soruların rahatsızlığına karşı özgürlük sağlayarak günlük yaşamı ve sosyalleşmeyi çok daha kolay hale getirir.

• Pigmentasyon, yara izi ve damarsal lezyonları olan hastalarda kamuflajın etkisini değerlendiren çok merkezli bir çalışmada, kamuflaj kullanımının yaşam kalitesi üzerinde önemli bir iyileşme sağladığı gösterilmiştir.

Kamuflaj kelimesi, Fransızca "kör etmek" anlamına gelen "camouflage" kelimesinden türetilmiştir. Bir şeyi gizlemek için malzeme, renklendirme veya aydınlatma kombinasyonları kullanılarak görünümünü değiştirmek veya belirsizleştirmek anlamına gelmektedir.

Cilt kamuflajı uygulamalarının temel amacı, özel olarak formüle edilmiş kozmetik preparatların yardımıyla, hastalıklar ve estetik problemler nedeniyle bozulmuş cilt görünümünün geçici olarak normalleştirilmesidir.

Geçmişte bu uygulamalara "tıbbi makyaj" ve "kozmetik kamuflaj" gibi farklı isimler verilmiştir. Kozmetik ve makyajın geleneksel olarak kadınlarla ilişkilendirilmiş olması, erkeklerde kullanımına olan isteksizliği azaltmak için son yıllarda daha kapsayıcı olan "cilt kamuflajı tedavileri" terimi kullanılmaktadır.

 

Cilt kamuflajı uygulamalarının başlangıcını, II. Dünya Savaşı sırasında görmekteyiz. Bu dönemde İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri'nde, yanık yaralanmaları olan pilotların izlerini gizlemek ve böylece görünümlerini iyileştirmek için ilk olarak ten renginde preparatlar kullanılmıştır.

Yıllar geçtikçe, bu ürünlerin renk ve ton yelpazesi genişlemiştir. Artan farkındalık ile kozmetik kamuflaj ürünleri endüstrisi muazzam bir şekilde büyümüştür. Bu süreçte, birçok ülkede sadece bu iş için eğitilmiş ve lisanslandırılmış kamuflaj uygulayıcıları dernekleri kurulmuştur.

Örneğin, İngiltere'de kamuflaj hizmetleri; "British Association of Skin Camouflage", "Skin Camouflage Network" ve "Red Cross Camouflage Service" ile "Changing Faces" gibi örgütler aracılığıyla yürütülmektedir. Bu merkezlerde kamuflaj konusunda uzmanlar tarafından hastalara eğitim verilmektedir.

Cilt Kamuflajının Uygulanabileceği Durumlar

Estetik olarak görünür vücut alanlarında cilt görünüm kusurları olan tüm hastalara, kontrendike olmadığı sürece cilt kamuflajı uygulanabilir.

Cilt kamuflajının uygulanabileceği cilt hastalıkları ve problemlerinden örnekler aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Cilt kamuflajının uygulanamayacağı özel durumları, yani kontrendike durumları şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Aşırı Duyarlılık: Kamuflaj ürünlerine veya bunların yardımcı bileşenlerine (parfüm veya koruyucu maddeler gibi) karşı aşırı duyarlılığı olan hastalar.

2. Açık Lezyonlar: Uygulama cilt yüzeyinde açık yara veya erozyonların varlığı.

3. Aktif Enfeksiyon/Hastalık: Kamuflaj bölgesinde aktif bir hastalığın veya enfeksiyonun bulunması.

4. Tanı Konmamış Döküntüler: Dermatolojik olarak tanısı konulmamış cilt döküntüleri.

5. Şüpheli Kanser: Şüpheli cilt kanserleri ve öncül lezyonlar.

Kamuflaj, cilt bütünlüğünün bozulduğu cerrahi, lazer ve peeling gibi prosedürlerden $7-10$ gün sonra, cilt tamamen iyileştikten sonra uygulanabilir. Erken kullanım, sekonder cilt enfeksiyonuna davetiye çıkarabilir; bu nedenle bu gibi durumlarda dikkatli kullanılmalıdır.

Cilt görünümündeki düzensizlikler için sıradan makyaj kozmetikleri kullanıldığında optimum sonuçlar alınamamaktadır. Krem, sıvı (hem kremsi hem de alkol bazlı), roll-on ve stickler gibi farklı formlarda geliştirilen kamuflaj ürünleri, sıradan makyaj ürünlerinden içerikleriyle farklılıklar göstermektedir.

• Pigment İçeriği: Kamuflaj ürünleri, sıradan makyaj ürünlerinden $\%25$'e kadar daha fazla pigment içeriğine sahiptir. Bu, ürünleri daha opak hâle getirir ve daha iyi bir kamuflaj sağlar.

• Renk Çeşitliliği: Hasta cildi ile renk uyumu sağlamaları için çeşitli cilt tonlarında üretilmişlerdir ve tam kamuflaj sağlamak için renk düzelticiler içermektedir.

• İçerik ve Etki: İçeriklerinde optik özelliklere sahip, cilt yüzey kusurlarını gideren dolgu maddeleri bulunmaktadır.

• Kalıcılık: Cilt yüzeyinde tek bir uygulama sonrası tüm gün kalıcı olması için formüle edilmiştir.

• Pratiklik: Cilt kamuflaj ürünlerinin ciltte uygulanma ve çıkarılabilme pratikleri, hastaya gerektiğinde ürünü uygulama özgürlüğü vermektedir (her gün ya da sadece özel günler için).

İdeal bir cilt kamuflaj ürünü aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:

1. Renk Uyumu: Her cilt tonuna uyum sağlamalıdır. Renk skalası çok geniş olmalıdır.

2. Kapatıcılık ve Görünüm: Her cilt renk farklılığını örtmeli ve doğal bir görünüm sağlamalıdır. Bu nedenle içerisinde opak pigmentler bulunmalıdır.

3. Güvenlik: Ürünler ideal olarak alerjenik, komedojenik ve ışık duyarlı (fotosensitize edici) olmamalıdır.

4. Dayanıklılık: Sürtünmeye, suya ve tere dayanıklı olmalıdır. Günlük aktiviteler sırasında ürünün uygulandığı yüzeyde uzun süre optimum kalmasını sağlamalıdır.

5. Kullanım Kolaylığı: Kolay uygulanmalı ve çıkarılabilmelidir. Uzun süreli kullanım için rahat olmalı ve gerektiğinde kolayca tekrar uygulanabilmelidir.

6. Stabilite: Cilt yüzeyinde stabil olmalı, giysi ya da el temasında stabil kalmalıdır.

7. Güneş Koruması ($\text{SPF}$): Güneşten koruma kapasiteleri optimum olmalıdır. Bu ürünlerde doğal olarak kullanılan pigmentler (demir oksit, titanyum dioksit, kaolin) ve opaklaştırıcılar genellikle $\text{SPF}3-4$’lük bir güneş koruma sağlamaktadır. Ürün içeriği $\text{SPF}20$ üzerine çıkacak şekilde zenginleştirilmelidir.

8. Maliyet: Ekonomik bir maliyete sahip olmalıdır.

Bir kamuflaj ürününün kullanımına başlamadan önce hastaların cilt kamuflajı, kullanım amaçları, faydaları ve sınırlamaları hakkında detaylı bir danışmanlık alması gerekmektedir.

• Kusurun Tipi: Kamuflajın, cilt kusurunun büyüklüğünden bağımsız olarak, renk düzensizliklerine uygulandığında (yüzey anormalliklerine göre) optimum sonuçlar sağladığı anlatılmalıdır. Cilt yüzey düzensizliklerinin olduğu kusurlarda hastaya görünümün iyileşeceği ancak tam kamuflajın mümkün olmayabileceği belirtilmelidir.

• Eğitim: Hastaya kamuflaj uygulama adımları öğretilmelidir.

• Sorgulama: Danışmanlık sırasında hastanın hobileri, mesleği ve olağan açık hava aktiviteleri sorgulanmalıdır. Hastanın kullandığı topikal dermatolojik tedaviler ve güneş duyarlılığı da sorgulanmalıdır.

• Uygulama Sırası: Kamuflaj ürünleri altına ve üstüne ek yağsız güneş kremi uygulanabilir. Kamuflaj uygulamasından sonra normal makyaj yapılabilir. Kamuflajdan önce topikal ilaçlar ve rutin cilt bakımına ait nemlendiriciler uygulanabilir.

 

Cilt Kamuflajı Uygulama Tekniği

Doğru kamuflaj ürün seçimi, uygun renklerin belirlenmesi ve doğru uygulama, nihai sonucu etkileyen önemli faktörlerdir. Bunun için mutlaka kamuflaj ürün satış yerlerinden danışmanlık alınmalıdır. Burada sadece basit bilgiler verilmeye çalışılacaktır.

Cilt kamuflaj ürünleri temiz ve nemlendirilmiş cilde uygulanır. Bunlar özel süngerler, fırçalar, airbrush (hava sprey tabancaları) veya parmaklarla uygulanabilir.

• Uygulama sırasında ürün, cilt yüzeyine dokunuşlar ile tamponlanarak uygulanır. Çünkü sürme işlemi sırasında ürün cilt üzerinde yeterli miktarda kalmayabilir.

Kamuflajda amaca yönelik temel yaklaşım, cildin yüzeysel kontur düzensizliklerinin (cilt yüzeyinde kabarma ve çökmeler gibi) ve/veya cilt ton farklılıklarının giderilmesidir.

Bu amaçla kamuflaj uygulaması; gizleme, cilt tonunu düzeltme, kontur düzeltme veya bu üç yöntemin bir kombinasyonunu içermektedir.

Hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın, ilk yapılması gereken uygulama alanındaki cilt tonu ile uyumlu kamuflaj tonunun belirlenmesidir.

Doğru Ton Seçimi

• Renk Uyumu: Cilt ton rengi ile kamuflaj ürün renginin uyumlu olması gerekmektedir. Bu nedenle hasta cilt tonu ile uyumlu ürün tonları test edilmelidir.

• Test Alanı: Test mutlaka hasta cildinde ve uygulanması hedeflenen alanın komşuluğunda yapılmalıdır. Ürünün algılanan rengi ile hasta cilt tonu birbirine optimum yakın olmalıdır.

• Işık Koşulları: Floresan gibi ışıklar, renk algısını değiştirmekte ve uygun olandan daha koyu bir ton seçilmesine yol açmaktadır. Bu nedenle tonlar, doğal güneş ışığında seçilmelidir.

 

Cilt Kamuflajında Renk Düzeltme Teknikleri

Doğru renk düzeltme, etkili kamuflajın temelidir. Renk tekerleği prensibine göre zıt renkler birbirini nötralize eder:

• Mavinin zıt rengi turuncu, morun zıt rengi ise sarıdır; bu nedenle periorbital koyu halkalar, morluklar ve damarlar gibi mavimsi veya morumsu lezyonlar turuncu veya sarı tonlu bir düzeltici ile nötralize edilir.

• Turuncu renk düzeltici ayrıca, derin pigment ve ortaya çıkan Tyndall etkisi nedeniyle çoğunlukla küllü veya gri-kahverengi görünen dermal/karma melazma ve diğer dermal yüz melanozları gibi birçok hiperpigmentasyon durumunu gizlemek için de kullanılır.

• Kullanılan düzelticinin renginin cildin aynı açıklığında veya koyuluğunda olduğundan emin olunmalıdır; örneğin, daha açık bir cilt tonu için daha açık bir turuncu ve daha koyu cilt tonları için daha koyu bir turuncu tercih edilmelidir.

• Kırmızının zıt rengi yeşildir; bu nedenle vasküler nevüs, rosacea, akne sonrası veya işlem sonrası eritem, yeni oluşan yara izleri ve olgunlaşmamış çatlaklar gibi kırmızımsı renk bozulmaları için yeşil renk nötrleştirici kullanılır.

• Tekerlekte beyaz yoktur ancak beyazın zıt rengi siyahtır; bu nedenle vitiligonun beyaz cildi için nötrleştirici renk düzeltici siyaha yakın çok koyu kahverengidir.

Kamuflaj Kreminin Uygulanması

Renk bozulması, renk düzeltme tekniği ile gizlendikten sonra, ikinci adım etkilenen bölgeye "dabbing" (dokunuşlar) yöntemi ile hastanın tonuna uygun ten rengi kamuflaj kreminin uygulanmasıdır.

• Dış kenarların çevredeki cilde fark edilmeden karışması önemlidir.

• Yüzde, bazen düzgün bir görünüm sağlamak için etkilenmeyen bölgeler de dahil olmak üzere tüm yüze daha ince bir kamuflaj kremi tabakası uygulanması gerekir.

Gizleme (Basit Uygulama) Tekniği

Gizleme, kamuflaj ürününün basit bir uygulamasıdır.

• Cilt tonu ile uyumlu tondaki kamuflaj ürünü ile cilt kusurunun kapatılması yeterli ise, kamuflaj uygulaması sadece bununla basitçe tek basamaklı olarak uygulanır.

• Bu yöntem, epidermal melazma, çiller, hafif eritem veya yüzeysel yara izleri gibi hafif cilt ton düzensizliklerinde çok iyi sonuç verir.

Ancak, sadece tek ton kapatıcının, daha belirgin kusurlar için yeterli olmadığı görülmektedir. Örneğin, hastanın vitiligo alanına eşleşen cilt tonuna uygun bir tonda kamuflaj ürünü ile tek basamaklı uygulama yapıldığında optimum kapatmanın sağlanamadığı görülmektedir.

 

Cilt Tonunu Düzeltme (Nötralizasyon) Tekniği

Vasküler malformasyonlar, dermal/karma melazmalar, vitiligo ve morluklar gibi daha koyu ya da açık renkli cilt lezyonlarında gizleme tekniği yeterli olmamakta, önce bir renk düzeltme (nötralize etme) adımına ihtiyaç duyulmaktadır.

Bu nedenle, kamuflaj uygulaması iki aşamalı yapılmaktadır:

1. Ön Renk Düzeltme: Öncelikle, kusuru nötralize edecek (gizleyecek) uyuma sahip bir ton ile sadece ciltteki kusurlu alana kamuflaj yapılır.

2. Cilt Tonu Uygulaması: İkinci ve son adımda, cildin kendi tonu ile uyumlu kamuflaj ürünü uygulanır.

Bu şekilde daha optimum sonuçlar elde edilmektedir.

• Sadece hastanın cilt tonu ile gizleme kullanıldığında; dermal pigmentasyon ve damarsal anomalilerde doğal olmayan küllü gri bir ton ortaya çıkmakta ya da vitiligoda pembe, kırmızı gibi bir ton görünmektedir. Renk düzeltme adımı bu istenmeyen tonları engeller.

  

İki basamaklı kamuflaj uygulamalarında, kusurlu alanı kapatacak tonun seçilmesi önemlidir. Bunun için renk tekerleği oldukça faydalıdır.

• Üç ana (birincil) tonumuz vardır: Kırmızı, Mavi ve Sarı.

• Bunların karışımından ikincil tonlar meydana gelmektedir:

  • Sarı ve Kırmızı karışımından Turuncu elde edilir.

  • Kırmızı ve Mavi karışımından Mor elde edilir.

  • Mavi ve Sarı karışımından Yeşil elde edilir.

• Bu tonlar, renk tekerleğinde bu ilişkilerine göre yerleştirilmiştir.

Renk tekerleğinde zıt (karşıt) renkler birbirini nötralize ettiği için, ciltteki renk bozukluklarını düzeltmek amacıyla zıt renk tonları kullanılır (örneğin, kırmızılıkları nötralize etmek için yeşil, mavilikleri/morlukları nötralize etmek için turuncu/sarı).

Renk tekerleğinde bir tonun karşısındaki ton, karşıt tonu olarak da bilinir. Renk teorisine göre, tekerlekteki zıt renkler optik bir etkiyle birbirini nötralize ederler. Bu karşıt ton kavramı, kamuflajın cilt tonunu düzeltme uygulamalarında, iki basamaklı uygulama tekniğinde birinci basamakta kusurun kapatılması için kullanılmaktadır.

• Mavi/Mor Kusurlar: Mavinin zıt rengi turuncu, morun zıt rengi ise sarıdır; bu nedenle göz çevresindeki koyu halkalar, cilt morlukları ve damarlar gibi mavimsi veya morumsu lezyonlar turuncu veya sarı tonlu bir düzeltici ile nötralize edilir.

• Hiperpigmentasyon: Turuncu renk düzeltici ayrıca, derin pigmentasyon taşıyan dermal/karma melazmada ve diğer dermal melanozlar gibi birçok hiperpigmentasyon durumunda da kullanılmaktadır.

• Kırmızı Kusurlar: Kırmızının zıt rengi yeşildir; bu nedenle damarsal nevüsler, roza hastalığı, akne veya lazer/peeling sonrası eritemde, yeni eritemli yara izlerinde ve kırmızı/pembe cilt çatlaklarında kırmızımsı renk bozulmaları için yeşil renk nötrleştirici kullanılır.

• Vitiligo (Beyaz Kusur): Renk tekerleğinde beyaz olmadığı için (beyazın zıt rengi siyahtır) vitiligoda nötrleştirici renk düzeltici olarak siyaha yakın olan kahverengi seçilmektedir.

Kullanılan düzelticinin tonu, cildin kendi tonunun açıklığı veya koyuluğu ile de uyumlu olmalıdır. Örneğin, daha açık bir cilt tonu için daha açık bir turuncu ve daha koyu cilt tonları için daha koyu bir turuncu tercih edilmelidir.

Cilt lezyonundaki ton farklılığı ton düzeltme tekniği ile gizlendikten sonra, ikinci adıma geçilerek hastanın cilt tonu ile uyumlu kamuflaj tonu ile gizleme yapılır.

• Burada lezyon kenarlarının çevre cilde ton farklılıkları olmadan karışması önemlidir.

• Bazen düzgün bir görünüm sağlamak için etkilenmeyen bölgeler de dahil olmak üzere tüm yüze veya kola gizleme kamuflaj tonu ile daha ince bir ürün uygulanması gerekir.

Lezyon alanında cilt tonunun düzeltilmesi, yani iki basamaklı kamuflaj uygulaması son yıllarda tartışılmaktadır.

• Bazı uzmanlar bu adımın mutlaka gerekli olduğunu savunurken,

• Bazı uzmanlar ise kamuflaj ürününün opaklığı artırılırsa bu ön adımın gerekli olmayacağını düşünmektedir. Böylece belirlenmiş tek cilt tonlu kamuflaj ürünü ile tek basamakta pratik ve hızlı uygulama yapılabilmesi hedeflenmektedir.

 

Kontur Düzeltme Tekniği

Kontur düzeltme, üçüncü kamuflaj tekniği olup, yalnızca cilt lezyon yüzeyinde düzensizlikler (deride kabarmalar ya da çökmeler gibi) olduğunda gereklidir. 

Konturlama sonrasında açık ve koyu tonlar kullanılarak yeni boyutlar yaratılır. Bu tonlar, normal cilt tonuna göre bir ila iki ton daha açık ya da daha koyu olabilir.

• Çökmeler (İçeri Çökük Alanlar): Deriden çökmeler gösteren cilt lezyonları için açık tonlar tercih edilir. Açık tonlar, uygulandığı yerde öne doğru çekilme yanılsaması vererek çukurlarda daha az sığ, daha düz bir görünüm yanılsaması sağlamaktadır.

• Kabarmalar (Dışa Çıkık Alanlar): Deriden kabarma gösteren lezyonlar için koyu tonlar tercih edilir. Koyu tonlar, uygulandığı yerde geri çekilme yanılsaması vererek kabarık alanlara daha pürüzsüz bir görünüm yanılsaması sağlar.

Uygulama bir fırça ya da kalem ile yapılabilir. Geniş yüzeylerde ürün bir airbrush ile uygulanabilir; çünkü bir airbrush sistemi, cilde ultra ince bir ürün uygulamasını sağlamaktadır.

Sabitleme ve Temizleme Aşamaları

Yukarıdaki üç teknikten (Gizleme, Renk Düzeltme, Kontur Düzeltme) bir veya daha fazlasıyla cilt anormalliğini kamufle ettikten sonra, son adım gerektiğinde yarı saydam bir sabitleme pudrası ve sabitleme spreyi uygulamaktır.

Sabitleme işlemi, kamuflajı sabitler, su geçirmez hâle getirir ve çevreye bulaşmasını/lekelenmesini önler.

• Sabitleme Spreyleri, kamuflajı daha suya ve terlemeye dayanıklı hâle getirmektedir.

• Bunlar, kamuflajı sıcak ve nemli koşullarda kullanırken ve yüzmeye giderken önerilir.

Kamuflaj ürünlerinin temizlenmesi ve çıkarılması, normal makyaj ürünlerinin çıkarılmasından daha zor olabilir.

• Temizleyici Seçimi: Bu amaçla suda çözünen krem bazlı makyaj temizleyicileri kullanılmalıdır.

• Uygulama: Bu temizleyicilerin kamuflaj ürününü emülsifiye etmesi için bolca uygulanması gerekmektedir.

• Çıkarma İşlemi: Daha sonra makyaj temizleme pedleri ile silinerek ürün çıkarılır.

• Kaçınılması Gerekenler: Alkol veya aseton içerikli temizleyiciler kesinlikle kullanılmamalıdır (hassas ciltlerde aşırı kuruluğa ve tahrişe neden olabilirler).

• Son Bakım: Ardından normal bir yüz yıkama jeli ile yüz yıkanır ve durulanır. Kurulandıktan sonra mutlaka cilt nemlendirilmelidir.

Kamuflaj Ürünlerinin Yan Etkileri ve Sınırlamaları

Cilt kamuflaj ürünlerinin olası olumsuz yan etkileri arasında alerjik kontakt dermatit, tahriş ve fotoalerjik veya fototoksik reaksiyonlar bulunur.

Kozmetiklere bağlı alerjik reaksiyonlar genellikle içeriklerindeki kokular (parfümler), $\text{p}$-fenilendiamin, lanolin ve türevleri, gliseril monotiyoglikolat, propilen glikol veya koruyucular (formaldehit, imidazolidinil üre, kuaterniyum-$\text{15}$ ve parabenler gibi) gibi bileşenlere bağlıdır. Bu nedenle, ideal ürünler alerjenik olmayan/hipoalerjenik bileşenler içermelidir.

Bu ürünlerin bir diğer sınırlaması da çevreye bulaşması ve silinebilmesidir. Kamuflaj ürünleri standart bir şekilde uygulandıklarında, oldukça iyi bir su geçirmez etki elde edecek şekilde sekiz saate kadar cilt yüzeyinde etkili olarak kalacak şekilde formüle edilmiştir. Ancak bu kremler, eller, ayaklar ve boyun gibi sürekli sürtünmenin olduğu bölgelerde silinme eğilimindedir.

Bu amaçla son yıllarda, silikon içeren ve uzun süreli su geçirmez bir bariyer sağlamak üzere reçete edilen Cavilon $\text{3M}$ No Sting Barrier Film'in kullanımı önerilmektedir. Bu ürün, cilt kamuflajı üzerine uygulandığında, hem su geçirmez etkiyi artırmada hem de silinmeyi önlemede yardımcı olduğu bulunmuştur. Bazı kamuflaj markaları (Dermacolor $\text{R}$ gibi), bulaşmayı azaltmak için film oluşturan maddeler içeren kamuflaj sabitleme spreyleri kullanmaktadır. Ayrıca, günümüzde satışı yapılan likit ve sıvı kamuflaj ürünleri, sabitleyici spreyler kullanılmadan bile suya ve bulaşmaya karşı çok daha dayanıklıdır.

Bu ürünlerin kullanımında birçok pratik sorun bulunmaktadır:

• Yüksek Maliyet: İyi ve kaliteli kamuflaj ürünlerinin yüksek maliyetleri, özellikle geniş vücut alanlarında rutin kullanımını sınırlayıcı bir faktördür.

• Bulunabilirlik ve Eğitim: Bu ürünlerin bulunabilirliği de önemli bir sorundur. Türkiye'de maalesef birçok ürünün satışı olmadığı gibi, satışı yapılan ürünlerin tanıtım mağazaları ve ürün kullanım eğitimleri de yoktur.

Türkiye'de ulaşılabilecek farklı cilt kamuflajı ürünleri markaları şunlardır: Dermacolor, Kryolan Professional Make-up, Microskin, Zanderm, Veil Cover Cream, Dermablend ve M.A.C. Bunlardan Dermacolor ve Kryolan'ın Türkiye'de satışı vardır; ancak ürün danışmanlığı ve eğitimi maalesef mevcut değildir. Diğer markaların ise çoğunlukla sadece online satışı bulunmaktadır.