Cilt kuruluğunun (kserotik cilt kliniğinin) tedavisi denilince ilk akla gelen her zaman nemlendiricilerin kullanımı olmaktadır. Cildin temizliği ile yüzeydeki kir, doğal yağlar, ter ve diğer birikintilerin fiziksel ve kimyasal olarak uzaklaştırılması, nemlendirici kullanımının bir parçası olarak algılanmaktadır. Bu nedenle, cilt temizliğinde banyo koşulları genellikle göz ardı edilmektedir. Banyo koşulları denilince, kullanılan cilt temizleyicisi, temizlenme aksesuarları (örneğin pamuklu ve sentetik lifler, kese, süngerler gibi), temizlenme yöntemleri (duş ya da küvet banyoları), banyo sıklığı ve süresi, banyo suyunun sertliği ve sıcaklığı akla gelmektedir.

İdeal bir banyo koşulunda bile cildin stratum korneumdaki hücreler arası lipitlerin, amino asitlerin ve diğer doğal nemlendirici faktörlerin kaybı ve bazı kimyasalların birikimi söz konusudur. Bu durum, cilt kuruluğunu ve klinik bulguları artırabilir. Bu çok detaya girmeden banyo koşullarının nasıl olması gerektiği hakkında kısa bilgiler vermeye çalışacağız. Örneğin, yüksek yüzey aktif madde aktivitesine ve cilde (proteinlere) afiniteye sahip cilt temizleyicileri, naylon içerikli liflerin ciltte neden oldukları aşırı sürtünme, çok sıcak suyla yıkama ve durulama ile birleştiğinde cilt kuruluğunda artışa neden olabilir.

Cilt kuruluğunun çocuklar ve yaşlılarda daha fazla olduğu düşünüldüğünde, bu kişilerin istemeden de olsa uygunsuz cilt temizliği uygulamalarını sürdürebildikleri unutulmamalıdır. Bu nedenle, cilt kuruluğunda sadece hastaların değil, anne, baba ve bakıcıların da cilt temizliği ve banyo koşulları hakkında bilgi sahibi olmaları gerekmektedir.

Banyo yapma alışkanlıkları ve banyo koşullarıyla ilgili geniş bir anket çalışmasının sonuçlarına bakıldığında, aşağıdaki durumlar göze çarpmaktadır:

• Banyo Sonrası Cilt Şikayetleri: Sorgulanan genel cilt şikayetleri sırasıyla cilt kuruluğu, kaşıntı, ciltte pullanma, kızarıklık ve ciltte yanma ile ağrı olarak ifade edilmiştir. Bu şikayetler, kadınlarda erkeklerden daha yaygın olarak görülmektedir.

• Tercih Edilen Cilt Temizleyici Formu: Katılımcıların tercihi sıklık sırasına göre sıvı banyo temizleyicileri ve katı sabunlar olmuştur. Köpüren temizleyici tercihi ve böyle bir ürünün varlığı hakkındaki bilgi ise oldukça düşüktür.

• Temizleyici Seçim Nedenleri: Bir cilt temizleme ürünü seçiminde tercih nedenleri sıklık sırasına göre doğal içerikli olması, bilinen bir marka olması, içeriklerinin kontrol edilmesi, kokusunun güzel olması ve ürünün bol köpürmesi şeklinde sıralanmaktadır.

• Köpük Elde Etme Yöntemleri: Bu çalışmada, az-orta köpüren bir banyo jeli ile yapılan banyoda köpük elde edilmesi için daha fazla miktarda ürün kullanıldığı ve köpürme için sentetik liflerin tercih edildiği ifade edilmiştir. Temizleme ürünleri sadece eller kullanılarak banyoda kullanıldığında ise köpük olmadığı veya yetersiz olduğu bilgileri verilmiştir.

• Yıkama Aksesuarları: Yıkama sırasında kullanılan aksesuarlar sırasıyla kese, naylon veya başka bir sentetik malzemeden yapılmış lifler, sentetik olmayan pamuklu havlu veya doğal sünger, banyo fırçaları ve sadece çıplak ellerin kullanımı olarak görülmektedir. Özellikle ülkemizde Türk banyosu geleneğine bağlılıktan dolayı kese ve uzun ovmalar çok yaygın kullanılmaktadır.

• Banyo Suyu Sıcaklığı, Süresi ve Sıklığı: Banyo sırasında kullanılan suyun sıcaklığı sorgulandığında sırasıyla sıcak, çok sıcak, ılık ve soğuk su tercih edilmektedir. Ayrıca, bu anket çalışmasında banyo süresinin 10 dakikadan uzun ve sıklığının haftada 3'ten fazla olduğu görülmektedir.

• Su Sertliği Bilgisi: Ankete katılanların büyük bir çoğunluğunun banyo su sertliği hakkında bir bilgisi bulunmamaktadır.

Cilt kuruluğu olan ve/veya cilt bariyer fonksiyonunun bozulduğu diğer cilt hastalıklarına sahip hastalar için cilt temizliği ve banyo koşulları hakkında genel öneriler aşağıda sunulmuştur.

Cilt Temizliği ve Banyo Koşulları İçin Öneriler

Banyoda cilt temizliği için kolay köpüren cilt temizleyici jeller kullanılmalıdır. Bu tür köpüren cilt temizleyicileri, genellikle potasyum hidroksit ile nötralize edilmiş miristik asit ve palmitik asitten oluşan sıvı tipte bir yağ asidi sabunudur.

Temizleyicinin, cilt temizleyici bileşenlerini optimum konsantrasyonda köpük halinde boşaltan bir kap içinde şişelenmiş olması önerilir. Cilt temizleyicisinin kolay köpürmesi;

1. Sürtünmeden kaynaklanan fiziksel tahrişi azaltır,

2. Kullanılan ürün miktarını düşürür,

3. Banyo süresini kısaltır.

Ayrıca, bu ürünlerin içeriğindeki sorbitol, gliserin veya diğer nemlendirici bileşenler, yıkamadan sonra cilt kuruluğunu azaltmaya yardımcı olmaktadır.

Bunları pamuklu bir lifte köpürtün, köpüğü sadece ellerinizle ya da pamuklu yumuşak bir havlu ile cildinize uygulayın. Kese, fırça ve naylon içerikli sentetik lifler kullanmayın.

Köpük uygulamasını ovalayarak değil, cilde okşarcasına nazikçe uygulayın. 

 

Köpük uygulamasını baştan (yüzden) sona (ayaklara) doğru bir sırayla gerçekleştirin.

 

Ilık suyla (çok sıcak değil) durulayın. Banyo suyu sıcaklık tercihlerinde daha detaylı bilgi için...

Duş başlığı kullanıyorsanız, yaklaşık 1 dakika boyunca durulanın ve hiçbir temizlik ürünü artığının cildinizde kalmasına izin vermeyin.

Banyoda kalma süreniz 10 dakikadan kısa olmalıdır.

Cilt kuruluğunuz ya da kurulukla alevlenecek bir cilt hastalığınız varsa, kışın maksimum haftada bir, yazın haftada 3 defa banyo yapmaya çalışın.

Banyo yaptığınız şebeke suyunun sertliğini kontrol etmeye özen gösterin. Banyo suyu sertliği tercihlerinde daha detaylı bilgi için...