Deri Pigmentasyonunun Kimyasal ve Hücresel Kontrolü

Deri pigmentasyonu, sadece genetik bir süreçten ibaret değildir. Fibroblast, keratinosit ve melanosit hücrelerinin karmaşık etkileşimi, pigmentasyonun hassas bir dengede kalmasını sağlar. Bu etkileşim, Epitelial-Mezenşimal İlişki (EMİ) olarak adlandırılır ve deri dahil birçok organda bulunur.

Homeobox (HOX) adı verilen bir grup molekül, fibroblast büyüme faktörleri, Wnt/β-catenin ve kemik morfogenez proteinleri gibi çeşitli faktörleri içerir. Bu moleküller, melanositlerin fonksiyonlarını düzenleyerek deri pigmentasyonunda rol oynar.

Hücresel Sinyaller ve Büyüme Faktörleri

• Keratinositler ve Fibroblastlar: Bu hücreler, melanogenezisi ve melanozomların transferini artıran sitokinler ve büyüme faktörleri üretir.

• Melanosit Büyüme Faktörü: Melanositlerin büyümesini, şeklini ve pigmentasyonunu etkiler.

• Çeşitli Faktörler: Alfa MSH, ACTH, temel fibroblast büyüme faktörü (bFGF), sinir büyüme faktörü (NGF), endotelinler, Lösemi baskılayan faktör ve karaciğer hücresi büyüme faktörü (HGF) gibi maddeler, melanositlerin çoğalmasını ve farklılaşmasını sağlar.

Ayak ve El Pigmentasyonu

El ve ayaklarda fibroblastlar tarafından üretilen Dickkopf 1 (DKK1) proteininin, melanositlerin çoğalmasını ve pigment üretimini baskıladığı gösterilmiştir. DKK1, melanosit büyümesini teşvik eden Wnt/β-catenin yolunu inhibe ederek bu etkiyi gösterir.

Nöroendokrin Kontrol

Nöroendokrin faktörler de derideki pigmentasyonun kontrolünde önemli rol oynar.

• Pro-opiomelanokortin (POMC): Hipofizde, deride ve kıl foliküllerinde üretilen bu molekül, α-MSH, ACTH ve β-endorfin gibi biyoaktif peptidlerin kaynağıdır. Kortikotropin salgılatıcı hormon (CRH), hem hipofizde hem de deride POMC üretimini artırır.

• Melanokortinler: Melanin üretimini uyaran peptidlerdir. α-MSH, β-MSH ve γ-MSH bu gruba dahildir. Özellikle α-MSH, MC1R reseptörlerini uyararak melanositlerin çoğalmasını ve ömelanin sentezini artırır.

• MC1R Reseptörleri: Melanin kalitesini ve miktarını belirleyen bu reseptörler, ACTH ve α-MSH'ye en yüksek, β-MSH'ye daha düşük, γ-MSH'ye ise en düşük yanıtı verir. Bu reseptörlerin etkisine karşı, Agouti ile ilişkili proteinler (ASIP) ise feomelanin üretimini teşvik eder.