Follikülit, kıl köklerinin iltihabını tanımlar. Kıl batmasında ise iltihap kıl kökünde değil, hemen yanında geliştiği için buna yalancı kıl kökü iltihabı anlamına gelen "psödofollikülitis" tanımı kullanılır.

Kıl Dönmesi ve Kıl Batması Tanımları

• Kıl Dönmesi: Vücut ve yüz kıllarının kendi kıl kılıfları içerisinde deriden dışarı çıkamadan büyümesine ve bu durumun yol açtığı inflamasyona (iltihaba) kıl dönmesi denir.

• Kıl Batması: Vücut ve yüz kıllarının jilet, ağda, depilatör veya ip yöntemlerle alınması/kesilmesi sonrasında, yeni çıkan kılın derinin en üst tabakasına bir ila iki milimetre derinliğe girmesi ve deride yabancı cisim reaksiyonu yapmasına ise kıl batması denir. Sıklıkla sert ve kıvırcık kıllara sahip kişilerde ortaya çıkar.

Klinik Görünüm ve Sorunlar

Kıl batması, başlangıçta hafif bir kırmızılık ile başlar, daha sonra papül olarak tanımladığımız küçük kırmızı şişliklere dönüşür. Sonrasında bazılarında iltihaplı püstüller gelişir. Ağrılı ve kaşıntılı rahatsızlıklar vermelerinin yanı sıra, estetik olmayan bir görünüme sahiptirler. İyileşme süreçlerinde koyu lekeler bırakmaları ve sık tekrarlamaları diğer problemleridir.

Erkeklerde Sakal Bölgesi (Psödofollikülitis Barbae - PFB)

Erkeklerde kıl batması, özellikle boyun bölgesindeki tıraş alanında sık gözlenir; daha sonra yanaklarda ve ensede görülmektedir. Kıvırcık ve sert sakalları olanlarda daha sık gelişir.

Erkeklerde sakalda bu durum görüldüğünde buna "psödofollikülit barbae (PFB)" denilmektedir. Genellikle kalın ve sert sakalları olan erkeklerde sakal bölgesinde görülür. Sakalın kesilmesi sonrası keskin uçlu sakalın açılanarak tam kenardaki deriye ya da yanındaki kıl içerisine batmasından kaynaklanır. Sakal bölgesinde kırmızı kabartılar ve hatta iltihaplanmalar olur. Bazen bunlar keloid ve skar gibi ağır izlerle de sonuçlanabilmektedir.

Sakal tıraşları sonrası tekrarlaması ile kronikleşir. Sakal tıraşı olunurken derinin gerilmesi ve sakalın çok kısa kesilmesi PFB riskini artırmaktadır.

• Travmaya Bağlı Follikülitler (Tıraş Sonrası): Erkeklerde sakal bölgesinde tıraş sonrası gelişen bu follikülitler, travmaya bağlıdır. Sakalın çok kısa kesilmesine ve tıraş bıçaklarına bağlı olarak gelişir. Tıraş sonrası ortaya çıkar, ağrılı kızarıklıklar şeklindedir ve tıraş olunması bırakıldığında 24-48 saat içerisinde kendiliğinden kaybolur. PFB'de ise tıraş kesilse bile kendiliğinden düzelmesi bir ila iki hafta sürmektedir.

Kadınlarda Yerleşim

Kadınlarda yüzde, özellikle çene altında sık gözlenir. Kıllanma şikayeti olan kadınlarda, bu kılların alındığı yerlerde sık yerleşir. Ayrıca koltuk altı, bikini bölgesi ve bacaklarda tüylerin alınmasına bağlı olarak kıl batmaları ve dönmeleri sık görülmektedir.