Layşmanya tanısı; hastalığın öyküsü ve klinik görünüm ile konulabileceği gibi, en kesin yol lezyondan alınan yaymada parazitin tespit edilmesidir. Yayma için lezyonun kenarından kanatılmadan sürtme veya kazıma yoluyla örnek hazırlanır ve daha sonra boyanır. Histolojik inceleme, tanı için gerekli bir sonraki basamaktır. Minör tipte $3-4$ aydan itibaren immünite gelişeceği için $5-6$ ay sonra, majör tipte ise $3$ aydan sonra lezyonda parazit tespit edilemeyebilir. Aşağıdaki resimde yanakta lezyondan örnek alınması ve mikroskopta amastigotların görülmesi gösterilmiştir.

Yaradan alınan örnek, parazitin özel kültür ortamlarına (NNN besiyeri gibi) ekim yapılarak $3$ haftada üretilebilir. Bu besi yerinde parazitlerin mikroskopik değerlendirilmesinde promastigotlar gözlenir.

Layşmanya (Leishmania) Montenegro Deri Testi

Hastalık bulaştıktan ancak 3 ay sonra pozitif olmaya başlar. Test pozitif ise $48-72$ saat sonra test alanında kırmızı bir şişme ve nodül oluşmaktadır. Günümüzde kullanılmayan bir testtir.