İnfantil Hemanjiomalarda Takip ve Tedavi Değerlendirmesi

İnfantil hemanjiomalarda tanı sürecini takiben yüksek risk faktörlerinin belirlenmesi son derece önemlidir. Bu risk faktörlerine göre takibe ve tedaviye başlanan hemanjiomaların süreçleri, karşılaştırmalı değerlendirme yapmak amacıyla iki adet skor sistemi kullanılarak izlenmektedir.

Hemanjioma Aktivite Skoru

İnfantil hemanjioma yapısındaki tümöral aktivite (çoğalma/proliferasyon, stabilizasyon ve gerileme/regresyon), hemanjiomanın klinik görünümünü doğrudan etkilemektedir.

Hemanjiomalarda klinik değerlendirme, takip ve tedavi kontrollerinde, klinik davranışının/aktivitesinin belirlenmesi ve skorlanması hayati öneme sahiptir. Bu amaçla "Hemanjioma Aktivite Skoru" kullanılmaktadır.

Hemanjioma aktivite skorlaması, lezyonun mevcut fazını (çoğalma/proliferatif, stabilizasyon, gerileme/involüsyon) belirlemek için aşağıdaki klinik kriterleri kullanır:

• Hemanjiomanın Rengi:

  • Canlı, parlak kırmızı renk, büyüme (proliferatif) fazını destekler.

  • Mat kırmızı, pembe veya mavi renk, stabilizasyon ve gerileme (involüsyon) fazını destekler.

• Derin Yerleşimli Hemanjioma Gerginliği: Derin yerleşimli hemanjiomalarda, deri yüzeyinde kabarma dışında klinik bulgu yoksa, gerginliği değerlendirilir. Takip ve tedavi etkinliği kontrollerinde, gerginlik ve şişmedeki yüzdesel azalma/artış skorlamada kullanılır.

• Kenar/Sınır Rengi: Hemanjiomanın kenar ve sınırlarında kırmızı mat ya da parlak rengin varlığı.

• Renk Değişimi: Takip sürecinde lezyonda aktivasyon değişimini gösteren renk değişimi.

• Mavi-Gri Alanların Varlığı: Hemanjioma yapısında mavi-gri renk alanlarının varlığı (genellikle gerileme fazını destekler).

• Ülserasyon Varlığı:

  • Ülserasyon (yara oluşumu) involüsyon evresini desteklemektedir.

  • Ülserasyonun boyutları ve takip sürecindeki değişimleri son derece önemlidir. Klinik olarak ülserasyonun varlığı ve boyutu skorlanır.

Hemanjioma Aktivite Skoru(HAS) lezyonun klinik davranışını belirlemek için kullanılır. Yukarıda yer alan hemanjiyoma için bir hesaplama örneği:

Yukarıda yer alan hemanjiyomanın 1 yıl sonraki HAS skoru:

 

 

Hemanjioma Aktivite Skoru ($\text{HAS}$) skorlaması, çok detaylı fizik muayene ve hasta şikâyetlerinden bağımsız, sadece gözleme dayanmaktadır.

• Skorlama, 1-2 dakika gibi kısa bir sürede hızla yapılabilmektedir.

• Hatta hasta olmaksızın, sadece hasta fotoğrafları üzerinden de skorlama yapılabilir.

• Bu özelliği sayesinde $\text{HAS}$ kullanımı oldukça pratiktir ve az zaman almaktadır.

$\text{HAS}$'ın önemli bir sınırlaması, hemanjiomanın ilerideki klinik değerlendirmesi ya da riskleri açısından bilgi vermemesidir. Skor, yalnızca mevcut aktivite fazını belirlemeye odaklanmıştır.

Hemanjioma Şiddet Skalası ($\text{HSS}$)

İnfantil hemanjiomaların değerlendirilmesinde "Hemanjioma Şiddet Skalası ($\text{HSS}$)" kullanılmaktadır. Bu skala, hemanjioma için daha dinamik bir değerlendirme sunar ve lezyonun klinik davranışını ile risklerini tanımlar.

$\text{HSS}$ skorlamasında, doktorun gözlemlerine ek olarak hastanın şikâyetlerine yönelik değerlendirmeler de yapılmakta ve skorlanmaktadır.

$\text{HSS}$'de Kullanılan Klinik Skorlama Kriterleri

$\text{HSS}$'de kullanılan klinik skorlama (aşağıdaki tabloya göre yapıldığı belirtilmektedir):

Yukarıda HAS'ta kullanılan örnekler üzerinden HSS skorlaması yapılacak olursa: Hemnajiyomanın vücutta uzun aksı 15 cm büyük olduğu için skor 3, vücut yerleşim skoru 2, hemanjioma yapısal risk gelişme skoru 5, ülserasyon kaynaklı komplikasyon skoru 2, ağrı skoru 0, hayatı tehdit etme ve görünümü etkileme skoru 1 dir. Toplam HSS skoru 13 olmakta.

Yukarıda HSS skorlaması yapılan hemanjiyomanın 1 yıl sonraki HSS skoru: Hemanjiyomanın vücutta uzun aksı 15 cm büyük olduğu için skor 3, vücut yerleşim skoru 2, hemanjioma yapısal risk gelişme skoru 5, ülserasyon kaynaklı komplikasyon skoru 0, ağrı skoru 0, hayatı tehdit etme ve görünümü etkileme skoru 1 dir. Toplam HSS skoru 11 olmakta.

AS ve HSS Skor Sistemlerinin Karşılaştırması

Aynı örnek üzerinden Hemanjioma Aktivite Skoru ($\text{HAS}$) ve Hemanjioma Şiddet Skalası ($\text{HSS}$) skorlarını karşılaştırdığımızda, $\text{HAS}$'ta bir yıl sonunda $\%50$'lik bir skor azalması olsa bile, $\text{HSS}$'de değişim bu oranda çıkmamaktadır.

Yüksek Skorların Anlamı ve Tedavi Kararı

Her iki skorun da yüksek çıkması, lezyonun yüksek riskli hemanjiyoma olarak tanımlandığı anlamına gelmektedir. Yüksek riskli vakalarda, doğumdan sonraki ilk 5 haftada sistemik ve diğer tedavilere başlanması gerekliliği savunulmaktadır.

Skorlama Yöntemlerinin Sınırlılıkları ve Uygulama Kolaylığı

Hem $\text{HAS}$ hem de $\text{HSS}$ sistemleri, hemanjiyomaları klinik olarak ve riskleri ile skorlamaktadır. Ancak, bu skorlama sistemleri hemanjiyomun deri yüzeyinden görünen kısmı ile ilişkilendirilmektedir. Deri altı yapıların değerlendirilmesi için ultrasonografi ($\text{US}$) veya hatta manyetik rezonans ($\text{MR}$) gerekebilmektedir. Bu görüntüleme yöntemlerinin sık tekrarı hasta için yorucu ve ekonomik olarak pahalı olabildiği için, eksik ve yetersizliklerine rağmen bu iki skor sistemi kullanılmaktadır.

Klinik Takipteki Duyarlılık

Hemanjioma klinik ve tedavi takiplerine bakıldığında, $\text{HAS}$ skorlama daha değerlendirmeye duyarlı görünmektedir. $\text{HSS}$ ise zamanla ve tedavi ile fazla değişmemektedir (yukarıdaki örnekte olduğu gibi).