Botulinum toksini, Clostridium botulinum bakterisinden elde edilen son derece etkili bir nörotoksindir. Bu toksin, A, B, C1, C2, D, E ve G olmak üzere yedi farklı serotipe ayrılmaktadır. Klinik uygulamalarda, A serotipinin "Onabotulinumtoksin A, Abobotulinumtoksin A ve Inkobotulinumtoksin A" adlı üç formu ile B serotipinin "Rimabotulinumtoksin B" formu kullanılmaktadır. Bu dört form, sabit baş duruşuna veya anormal baş hareketlerine neden olan spazmodik tortikolisin ve migrenin tedavisinde onaylanmıştır. Ayrıca, A serotipinin üç formu, gözde şaşılık, düzensiz göz kapağı seğirmesi veya kapanması gibi durumları tedavi eden fokal distoninin yanı sıra kozmetik uygulamalarda da tercih edilmektedir. Yüz estetiği alanında, A serotipinin tüm formları, kırışıklıkların azaltılması ve yüzün dinamik ifadelerinin yumuşatılması amacıyla yaygın olarak kullanılmaktadır. Toksinin diğer tıbbi durumlarda da etkili olduğu kanıtlanmıştır; nörotoksin, faydalı bir alternatif ağrı kesici olarak değerlendirilebilir ve opioid tedavisinin yeterli sonuç vermediği durumlarda kullanılmalıdır. Son yıllarda kronik ve inatçı kaşıntı ile birlkte olan liken simplekste, pomfolikste (dishidrotik egzama), kaşları kaldırmak, aşırı terlemde(hiperhidroz) roza hastalığı ve akne vulgaris gibi.

Botoks nöromodülatörleri oldukça geniş bir estetik uygulama yelpazesine sahip olmasıyla dikkat çekmektedir. Toksin;

• Her iki göz çevresinde oluşan ince çizgiler ve kırışıklıklar (kaz ayağı çizgileri)
• Alın bölgesindeki kırışıklıklar
• İki kaş arasında bulunan ve çatık kaş ile sinirli bir görünüm yaratan çizgiler
• Burun kökünde yer alan yatay çizgiler (gülme çizgileri)
• Burun ucunun kaldırılması (üst dudağı kısa olan kişilerde)
• Üst ve alt dudakta görülen dikey çizgiler (sigara içme çizgileri) ve kırışıklıklar
• Gülerken üst diş ve diş etinin belirgin bir şekilde görünmesi
• Boyun bölgesindeki bantlar ve kırışıklıklar
• Burundan ağız köşesine doğru inen çizgiler (nasolabial kırışıklıklar)
• Dudak kenarından çeneye doğru inen çizgiler (melolabial kırışıklıklar)
• Kaşların şekil ve pozisyon değişikliği (örneğin, her iki kaşın yan taraflarının yukarı kaldırılması)
• Dudak köşelerinin yukarı kaldırılması
• Çene ile alt dudak arasındaki çizgiler ve çene kırışıklıkları
• Yanak sarkmaları (Nefertiti lifting)
• Dekolte bölgesindeki kırışıklıklar
• Yüz simetrisi bozuklukları
• Gülme kusurları ve simetri düzensizliklerinindüzeltilmesinde kullanılmaktadır.

Toksinin elde ettiği başarılı klinik sonuçlar, yüz plastik cerrahisinde birçok klinik endikasyon için cerrahi olmayan bir alternatif sunmaktadır. Toksin, dudağı kaldıran kasların aşırı aktivitesini engelleyerek "diş eti gülümsemesi" görünümünü düzeltmeye yardımcı olurken, yüz sinir felcinden kaynaklanan asimetrileri daha az invaziv yöntemlerle tedavi etme imkanı sağlamaktadır. Ayrıca, melobiol ve nazolabial kıvrımların derinliklerini yumuşatmak, çene üzerindeki çukurlukları ve düzensizlikleri düzeltmek, boyundaki yatay çizgileri azaltmak ve platismal bantları gidermek amacıyla da kullanılabilir. Çeşitli araştırmalar, bu toksinin yara izlerini önlemede etkili olduğunu göstermektedir.

Toksin, boyun spazmları (servikal distoni) ve tembel göz gibi rahatsızlıkların tedavisinde de kullanılmaktadır. Ayrıca, toksin enjeksiyonları kronik migrenlerin önlenmesine yardımcı olabilir. Mesanenin kas gruplarını gevşeterek aşırı aktif mesane durumunu azaltır. Hiperhidroz, egzersiz, sıcaklık veya stres gibi standart tetikleyiciler olmaksızın aşırı terlemeye yol açan bir klinik rahatsızlıktır. Koltuk altı, avuç içi ve ayak tabanına yapılan toksin enjeksiyonları, aşırı terlemeyi azaltabilir.

Çeşitli otonomik bozukluklar, tat alma terlemesi veya aşırı tükrük salınımı gibi durumlara neden olabilir. Toksin, bu tür terleme düzensizlikleri (örneğin, Frey sendromu) ve aşırı çalışan tükrük bezleri için kullanılabilir. Ayrıca, şaşılık, fokal distoni, hemifasiyal spazm ve çeşitli spastik hareket bozuklukları gibi diğer hastalıkların tedavisinde de önemli bir rol oynamaktadır.

Toksin, bruksizm (diş sıkma) ataklarının sıklığını azaltarak hastanın yaşam kalitesini artırabilir. Rosacea ve yüz kızarıklığı tedavisinde Botox'un intradermal enjeksiyonlarının güvenli ve etkili olduğu kanıtlanmıştır. Migren gibi bazı kronik baş ağrısı durumları için de önemli klinik yanıtlar vermektedir. Ayrıca, bazı cerrahi müdahalelere alternatif bir yaklaşım olarak değerlendirilmektedir; anal fissürlerde sfinkterotomiye umut verici bir alternatif olarak görülmektedir. Akalazya ve masseter kas hipertrofisi için de etkili olduğu bilinmektedir.

Toksin, giderek daha popüler hale gelen bir prosedürdür. Son veriler, bunun dünya genelinde en çok tercih edilen minimal invaziv kozmetik işlem olduğunu ve her yıl yaklaşık 6 milyon kişinin bu işlemi yaptırdığını göstermektedir.