Liken planus, etiyolojisi bilinmeyen, deri ve mukoza zarlarını etkileyen inflamatuar bir hastalıktır. Bu durum, genellikle bilekler, bel ve ayak bileklerinde sıklıkla görülen kaşıntılı, menekşe rengi papül ve plaklar şeklinde ortaya çıkar. Wickham striaları olarak bilinen belirgin bir beyaz çizgi ağı, genellikle lezyonların üzerinde yer alır ve erozyonların da görülebildiği yanak mukozasında en kolay şekilde görülür. İlaç kaynaklı liken planus veya likenoid ilaç döküntüsü, idiyopatik liken planusa benzeyebilir ve genellikle fotodağılımlı bir desen sergileyerek iki form arasındaki ayrımı zorlaştırır. Liken planusun doğal seyri büyük ölçüde değişiklik gösterir. Cilt lezyonları olan hastaların çoğu, hastalığın başlangıcından itibaren bir ila iki yıl içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak, tekrarlamalar yaygındır ve kalıntı cilt hiperpigmentasyonu genellikle devam eder. Buna karşılık, oral liken planus, zamanla düzelebilen veya düzelmeyen kronik bir rahatsızlık olma eğilimindedir. İlaç kaynaklı liken planus ise genellikle sorumlu ilacın kesilmesinden sonra kademeli olarak iyileşir.

Liken Planus ($\text{LP}$), deriyi, mukozayı (ağız içi, genital bölge vb.) ve kıl foliküllerini etkileyen, kaşıntılı bir cilt hastalığıdır.

• Yaygınlık: $\text{LP}$, tüm ırklarda görülebilen sık karşılaşılan bir cilt hastalığıdır.

• Yaş Dağılımı: En sık $40$ ile $70$ yaşları arasında gözlenir. Ortalama başlangıç yaşı $20$'lerdir.

• Çocukluk Çağı: Çocukluk döneminde görülme sıklığı $\%5$'in altındadır. Ancak Hint, Meksika ve Arap ırklarında çocuklarda daha sık rastlanmaktadır.

• Ailesel Yatkınlık: Olguların $\%1$ ila $\%2$ oranında ailesel olabilmektedir.

Hastalığın klinik dağılımı kişilere ve yaşa göre değişebilir. Klasik lezyonlar şu şekildedir:

• Papül Görünümü: Başlangıçta küçük, kırmızı, zamanla morumsu renkte, üzeri düz, deriden kabarmalar (papül) şeklindedir.

• Boyut: Lezyonların boyutları iğne ucundan $0,5-1,5\text{ cm}$ çaplara kadar ulaşabilir.

• Wickham Çizgileri: Döküntülere dikkatli bakıldığında üzerlerinde nokta ya da çizgi tarzında gri-beyaz lekeler gözlenebilir; bunlara “Wickham Striae” adı verilir.

$\text{LP}$, vücudun farklı bölgelerine yerleşebilir:

• Sık Görülen Bölgeler: Sıklıkla ayak ve el bileklerine, gövdeye, uylukların iç kısmına, el üstüne ve erkeklerde genital organlara yerleşir.

• Nadir Bölgeler: Yüzde nadir yerleşmekle birlikte, tutulum daha çok dudaklar ve göz kapaklarında olmaktadır.

• Kalınlaşma: El içi ve ayak tabanı tutulumu görülebilir; bu yerleşimlerde deride kalın plaklar yapabilir.

• Deri Tutulumu: Deri tutulumu olan hastaların üçte ikisinde $(\%66)$ $1$ yıl içerisinde kendiliğinden iyileşme görülür. İyileşme sürecinde kişinin rengine göre hafif bir leke bırakabilir.

• Mukozal Tutulum: Mukozal tutulum (ağız içi, genital bölge) daha dirençli seyretmektedir ve hastalık nüksler (tekrarlar) gösterme eğilimindedir.

Liken planusa özel durumlar: 

• Liken planus, travma alanlarında daha kolay ortaya çıkabilmektedir. Bu durum Köbnerizasyon olarak tanımlanır. Travma olarak kaşıntı, yaralanma ve sürtünme sayılabilir.
• Tırnak Tutulumu: Liken planuslu hastaların $\%5$ ila $\%10$'unda tırnak tutulumu olabilmektedir. Özellikle çocuklarda, tırnak tutulumu deri tutulumundan önce ilk belirti olarak ortaya çıkabilir.
  • Belirtiler: Tırnak üzerinde uzunlamasına çizgilenme ve tırnakta ayrılmalar görülebilir.
  • Deformasyon: Buna “Pterygium Deformasyonu” denilmektedir.
• Yemek Borusu Tutulumu (Nadir): $\text{LP}$, $\%1$ kadar düşük oranda yemek borusunun orta kısmını tutabilmektedir.
  • Sıklık: Yemek borusu tutulumu sıklıkla kadınlarda görülür.
  • Belirtiler: Daralmalar yaparak yutma güçlüğü, kilo kaybı ve ağrılı yutma yapabilir.
  • Risk: Yemek borusu tutulumu olan olgularda skuamöz hücreli karsinom ($\text{SCC}$) gelişimi bildirilmiştir.