Ürtikerin ortaya çıkmasına neden olabilecek çok çeşitli iç ve dış tetikleyiciler söz konusudur.

İlaçlar

İlaçlar, ürtiker ve anjioödemin en sık rastlanılan nedenlerinden biridir.

• Sık Görülen İlaçlar: En sık tetikleyiciler arasında penisilin ve türevi antibiyotikler yer alır. Ayrıca aspirin, sülfamidler ve özellikle tiazid sınıfı idrar söktürücüler (diüretikler) nispeten sık ürtiker nedenidir.

• Reaksiyon Süresi: Klinik belirtiler çoğunlukla ilaç alımından $1-2$ saat sonra ortaya çıkar. Ancak bu süre $15$ dakikaya kadar kısalabileceği gibi $15$ güne kadar da uzayabilir. Bu nedenle, ilaçların tetikleyici olduğu düşünülüyorsa, son $15$ gün içinde kullanılan tüm ilaçların sorgulanması hayati önem taşır.

• Unutulan İlaçlar: Sık kullanılan doğum kontrol hapları, vitaminler ve rutin kullanılan ağrı kesiciler (başta aspirin) ile bitkisel ilaçlar/çaylar ilaç olarak kabul edilmeyip unutulabilir. Bu ürünler mutlaka sorgulanmalıdır.

• Aspirin ve Çapraz Duyarlılık: Aspirin, tek başına ürtikere neden olmasının yanı sıra, başka bir sebeple ortaya çıkmış ürtiker olgularında da belirtileri şiddetlendirici etki gösterir (alkol de benzer etki yapabilir). Ayrıca, besinlerdeki renklendiriciler (tartrazin, azo boyaları) ve koruyucular (benzoik asit) ile de çapraz duyarlılık gösterebilir.

• Gizli Tetikleyiciler: Karmaşık problemler de ortaya çıkabilir; örneğin, ineklerde meme iltihabı tedavisi için kullanılan penisilinin süte karışması veya birada defermentasyon ürünleri içerisinde penisilin bulunması ürtikere neden olabilir.

Yiyecekler

Besinler de nadir olmamakla birlikte ürtikere neden olabilir; ancak kronik ürtikerde etken olarak daha az sıklıkla görülürler.

• Sıklık: Besinlere bağlı ürtiker olguları çocuklarda çok daha sık olup, erişkin/çocuk oranı yaklaşık $1/40$'tır.

• Erişkinlerde En Sık Görülenler: Özellikle kabuklu deniz ürünleri (midye, istiridye, ıstakoz vb.), çilek, fındık-fıstık, yumurta, çikolata ve kolalı içeceklerdir.

• Çocuklarda En Sık Görülenler: Tahıllar, süt ve süt ürünleri, meyve suları, çikolata, yumurta ve çilektir.

• Reaksiyon Süresi: Gıda maddelerine bağlı ürtiker genellikle alımdan $1-2$ saat sonra ortaya çıkar, ancak reaksiyonun günlerce gecikmesi de mümkündür.

• Tanı ve Testler: Akut ürtiker olgularında sorumlu besinin belirlenmesi genellikle kolaydır. Hastadan ipucu alınamadığında deri testleri faydalı olabilir. Ancak kronik ürtikerde deri testlerinin faydası düşüktür; bu olgularda diyet ile etken saptanabilir. Doğrudan besin maddesinin değil, içerdiği koruyucu veya renklendiricilerin de ürtikere neden olabileceği unutulmamalıdır.

Diğer Önemli Tetikleyiciler

Solunum Yolu ile Alınan Allerjenler

Astım veya saman nezlesine neden olabilecek polenler, küf sporları, tüylü hayvan kepekleri ve çeşitli organik tozlar akut veya kronik ürtikere neden olabilirler. Reaksiyon genellikle temas sırasında ortaya çıkar ve bazı olgularda solunum sistemi belirtileri (hapşırma, burun akıntısı, nefes almada sıkıntı) eşlik edebilir.

İnfeksiyonlar

• Parazitler: Özellikle barsak parazitleri, daha ziyade çocuklarda olmak üzere sık karşılaşılan ürtiker nedenlerindendir. Bu nedenle, çocuklarda belirgin bir neden bulunamadığında gaitada parazit tetkiki mutlaka istenmelidir.

• Viral ve Bakteriyel İnfeksiyonlar: Yine öncelikli olarak çocuklarda viral infeksiyonlar ürtiker nedeni olabilir. Bakteriyel infeksiyonların akut ürtikere neden olması nadir olsa da, kronik fokal bakteriyel infeksiyonlar (diş absesi, kronik sinüzit, kronik tonsillit) erişkinlerdeki kronik ürtikerin önemli nedenlerindendir.

Bazı İç Hastalıklar

Birçok sistemik hastalık tablosunda ürtiker sıklığının arttığı görülmüştür. Bu hastalıkların doğrudan ürtikere neden olduğundan çok, birliktelikten söz etmek daha doğrudur:

• Otoimmün ve Romatizmal Hastalıklar: Kolajenozlar (lupus eritematosus), romatizmal hastalıklar (poliarteritis).

• Endokrin Hastalıklar: Hipertiroidi ve hipoparatiroidi.

• Maligniteler: Nadir olmakla beraber, özellikle hematolojik maligniteler (lösemi ve lenfomalar) ile akciğer ve kolon karsinomları ürtikerle ilişkilendirilebilir.

• Hormonal Bağlantı: Menstruasyonlarla yineleyen ürtiker atakları, hormonal bir bağlantı olasılığını düşündürmüştür.

Böcek Sokmaları

Sivrisinek, pire gibi böceklerin ısırıkları çoğu kişide lokal toksik bir reaksiyon olarak papüler ürtikere neden olur. Bu reaksiyon genellikle lokal kalır. Nadir olgularda bazı uçucuların sokmaları genelize ürtiker veya anjioödeme neden olabilir. Duyarlı kişilerde anafilaksiye neden olabileceği için bu tür olgular yaşamsal risk taşır; bu hastalarda hiposensitizasyon denenmeli ve olası pikür riski halinde adrenalin bulundurmaları sağlanmalıdır.