- Gösterim: 2759
Aknede kan tahlilleri genellikle istenmemektedir. Ancak hormonal anormallik az görülmesine karşın; menstrüel düzensizlik, hirsutizm gibi bulguları olan kadınlarda ve $2-7$ yaş arasında akne görülenlerde, erkeksi tipte saç dökülmesi olanlarda, seste kalınlaşma, kas kütlesinde artma, klitoromegali, erken ergenlik dönemine girme ve libidoda artış gibi belirtilerin varlığında hormonsal tarama yapılmalıdır.
Akne, yaşamı tehdit etmemesine karşın, kişinin psikososyal durumunu ve yaşam kalitesini en çok etkileyen hastalıklardan biridir. Akne, diğer kronik hastalıklar (diyabet, astım, epilepsi, artrit gibi) kadar sosyal, psikolojik ve duygusal bozukluklara yol açmaktadır. Akne hastalarında işsizlik oranı daha yüksektir. Hastalarda utanç, depresyon, anksiyete, sinirlilik, sosyal soyutlanma ve intihar girişimi daha sıktır. Bunların tümü yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir.
Aknede hasta değerlendirmesi, muayene kadar önemlidir. Sorulacak bazı sorular hastalığın nedenleri ve tedavisi hakkında önemli ipuçları verecektir.
Akneli hastada hormonsal nedenlerin sorgulanması:
-
Menstrüel düzensizlik ve hirsutizm var mı?
-
Erkek ya da kadın akne hastalarında hastalığın şiddetli olması ve tedavilere direnç göstermesi androjen fazlalığını akla getirmelidir. (Androjen fazlalığı: akne, hirsutizm, erkeksi tipte saç dökülmesi, adet düzensizlikleri, kısırlık, libido artışı, akantozis nigrikans, insülin direnci ile tip I şeker hastalığı, dislipidemiye neden olabilmektedir.)
-
Adet dönemi öncesi aknede alevlenme olması.
-
Doğum kontrol hapı kullanımı ya da kesilmesi.
-
Oral kontraseptif (OCS) kullanımı ya da kullanımının kesilmesi.
Aknenin mevsimlerle değişimi: aşırı sıcak, terleme ve neme maruz kalma.
Mesleki ya da kozmetik kullanımına bağlı olarak kimyasal madde teması: (katran gibi ağır yağlar, polivinil klorür, klorlu aromatik hidrokarbonlar vb.)
Sıkı ve dar giysi kullanımı.
Oklüziv alışkanlıklar: mesela elin çene ya da yüze konulması, mobil cep telefonu kullanımı gibi.
Akneye neden olabilecek ilaç kullanımı: kortizonlar, $\text{ACTH}$, androjenler, fenitoin, anabolizanlar (danazol ve stanozolol), halojenler, iyot ve bromür kullanımı, trimetadion, izoniazid, lityum, halotan, $\text{B}12$ vitamini, kobalt vb.
Aknenin şiddetinin artması ile ateş ve eklem ağrılarının varlığı: (akne fulminans, akne artropati, $\text{SAPHO}$ sendromu, $\text{PAPA}$ sendromu gibi).
Hastanın geçmişte kullandığı akne ilaçları, süresi ve sonuçları.
Stresin aknede etkisi.




