- Gösterim: 2772
Akne oldukça yaygın bir cilt rahatsızlığıdır. Akneden en çok etkilenenler ergenlik çağındaki gençler ve genç yetişkinlerdir. Akne genellikle erkeklerde daha yaygın olsa da, yetişkinlikte başlayan akne kadınlarda daha sık görülür. Bu nedenle akne, doğurganlık çağındaki tüm kadınlarda yaygın bir endişe kaynağıdır.
Gebelikte Akne ve Risk Faktörleri
Gebelikteki hormonal ve fizyolojik değişiklikler, özellikle gebeliğin üçüncü ayından sonra inflamatuvar akne lezyonlarının başlangıcına yol açabilir. Gebelikte akne gelişiminde risk grupları olarak:
- yaşından küçük kadınlar
- Daha yüksek vücut kitle indeksi olan kadınlar
- Düzensiz adet görme veya polikistik over sendromu olan kadınlar veya
- İlk gebeliklerde daha sık akneden etkilenildiği düşünülmektedir.
Akne, hamile kadınların 'üne kadarını etkiler ve lezyonlar genellikle yüzü aşarak gövde de görülebilmektedir. Akne öyküsü olan kadınların üçte biri, gebelikte klinik semptomların nüksetmesini yaşarken, devam eden hastalığı olanların üçte ikisi gebelik sırasında semptomların kötüleşmesini yaşamaktadır. Ancak gebe kadınların akne problemlerinin gebelikleri ve bebek gelişimi üzerine herhangi bir riskinin olmadığının tanımlanması son derece önemlidir. Akne yaşamı tehdit eden bir durum olmasa da, sosyal, duygusal ve psikolojik iyilik hâli (öz algı, sosyal etkileşimler, yaşam kalitesi puanları, depresyon ve anksiyete) üzerinde iyi belgelenmiş, olumsuz bir etkisi vardır.
Gebelikte Akne Tedavilerinin Güvenliği
Gebe kadınlar akne klinik çalışmalara dahil edilmediğinden, ilaç güvenliği verileri yetersizdir. Akne için kullanılan bazı topikal ajanlar ve bunların gebelikteki güvenlik profilleri aşağıda özetlenmiştir.
Akne için topikal tedaviler
Benzoil Peroksit: Hafif ila orta şiddetteki aknenin tedavisinde genellikle tek başına veya diğer ajanlarla birlikte birinci basamak tedavi olarak kullanılır. Gebelikte Güvenlik: Gebelikte kullanımı güvenlidir. İlaç sistemik olarak emilse de, yaygın olarak kullanılan bir gıda katkı maddesi olan benzoik aside tamamen metabolize olur. Benzoik asit böbrekler tarafından hızla metabolize edildiğinden düşük biyoyararlanıma sahiptir. Bu nedenle, benzoil peroksitin anne dolaşımında ve dolayısıyla fetüs dolaşımında klinik olarak anlamlı seviyelere ulaşması olası değildir ve konjenital malformasyonlara neden olma riski düşüktür.
Salisilik Asit: Hafif ila orta şiddetteki akne için ikinci basamak bir ajandır. Düşük konsantrasyonlarda ve sınırlı vücut yüzey alanlarında hamile kadınlar tarafından kullanılmasının muhtemelen güvenli olduğu kabul edilir. İlacın sistemik emilimi minimaldir. Ayrıca, vücutta salisilik aside parçalanan aspirin, hamilelik sırasında preeklampsi tedavisinde düşük dozlarda kullanılır.
Dapson: Hafif ila orta şiddetteki akne için topikal jelleri ikinci basamak ajan olarak etkililik göstermiştir. Oral formülasyonu (sıtma ve cüzzam profilaksisi için kullanılır) ilişkili fetal toksisite veya konjenital anomalileri göstermede başarısız olmuştur ve gebelikte dermatitis herpetiformis için birinci basamak tedavi olarak kullanılmıştır. İlaç muhtemelen güvenlidir. Yenidoğanda hiperbilirubinemi için teorik riski azaltmak amacıyla üçüncü trimester sırasında kullanımını en aza indirmek önerilir.
Azelaik Asit: İltihaplı ve iltihapsız akneyi etkili bir şekilde hedefler ve genellikle iyi tolere edilir, iyi bir güvenlik profiline sahiptir. Topikal azelaik asit, lokal antibakteriyel ve komedolitik etkilere sahiptir. Gebelik sırasında kullanımı güvenlidir.
Glikolik Asit: Gebelikte güvenliği hakkında sınırlı veri bulunmakla birlikte, in vitro çalışmalar konsantrasyon ve süresine bağlı olarak $\text{yüzde } 27$'ye kadar sistemik emilim göstermiştir. Ancak, gelişmekte olan fetüse önemli miktarlarda ulaşması olası değildir ve kullanımı muhtemelen güvenlidir.
Klindamisin: Topikal klindamisin fosfat, hafif ila orta şiddetteki akne tedavisinde etkili bir ajandır. Sistemik emilimi minimumdur ve gebeliğin tüm trimesterlerinde kullanımının güvenli olduğu düşünülmektedir.
Eritromisin: Hafif ila orta şiddetteki akneyi hedef alan yaygın bir topikal antibiyotiktir. Son zamanlarda antibakteriyel direncin artmasına bağlı olarak etkinliği azalmıştır. Buna rağmen, gebeliğin tüm trimesterlerinde güvenle kullanılabilen bir tedavi olmaya devam etmektedir.
Topikal Retinoidler (A Vitamini Türevleri): Hafif ila orta şiddetteki aknenin tedavisinin temelini oluşturur. Ancak, rahim içi maruziyetten sonraki gebelik sonuçları hakkında sınırlı veri mevcuttur.
- Tretinoin ve Tazaroten: Nadir vaka raporları topikal tretinoinin fetal otoserebral anomalilerle ilişkili olduğunu ileri sürmüştür. İnsanlarda teratojeniteye yol açabilecek maruziyet düzeyi bilinmediğinden, hamile kadınlarda hem tretinoinin hem de tazarotenin kullanımından kaçınılması önerilmektedir.
- Adapalen: 13 haftalık gebelik dönemine kadar maruziyet sonrası bir fetüste anoftalmi ve optik kiazma agenezisi vakasıyla ilişkilendirilmiştir. Ancak,yüzde 0.1'lik adapalen jel, reçetesiz bir ortamda akne tedavisi için güvenli ve etkili bir ilaçtır ve fetüse zarar vermez (Bu bilgi, potansiyel risk raporuna rağmen çelişkili bir şekilde sunulmuştur).
Clascoterone: Hormonal ve iltihaplı orta ila şiddetli aknenin tedavisi için onaylanmış yeni bir topikal antiandrojenik ilaçtır. Topikal kullanımdan sonra minimal sistemik emilim gerçekleşir. Bununla birlikte, daha fazla güvenlik verisi gelene kadar gebelik sırasında clascoterone kullanımından kaçınmak daha iyidir.
Minosiklin Köpük: 9 yaş ve üzeri hastalarda nodüler olmayan orta ila şiddetli aknenin inflamatuvar lezyonlarının tedavisi için onaylanmıştır. Sistemik emilimi minimaldir ve teratojenik etkilere sahip olması olası değildir. Ancak, fetüste diş renginin değişmesine yönelik potansiyel risk göz önüne alındığında, ikinci ve üçüncü trimesterlerde kullanımından kaçınmak en iyisidir.
Akne İçin Sistemik Tedaviler
Akne tedavisinde kullanılan bazı sistemik ajanlar ve bunların gebelikteki kullanımı ve güvenlik hususları aşağıdadır:
İzotretinoin: Uzun etkinliği ile orta ila şiddetli akne için en etkili tedavidir. İlaç iyi bilinen bir teratojen olduğundan, gebelik sırasında kullanımı kesinlikle kontrendikedir.
Spironolakton: Kadınlarda hafif ila şiddetli akne için reçete edilen bir androjen reseptör antagonistidir. Spironolakton, erkek fetüslerin feminizasyonunu teşvik eder ve gebelikte kaçınılmalıdır.
Doksisiklin/Minosiklin (Tetrasiklinler): Orta ila şiddetli akne için en sık reçete edilen oral antibiyotiklerdir. Tetrasiklinler, etkili olmalarına rağmen, genellikle gebelikte kullanılmamalıdır.
Sarecycline: Orta ila şiddetli iltihaplı akne tedavisi için yeni bir tetrasiklin sınıfı antibiyotiktir. Hamilelikte sarecycline kullanımından kaçınılması önerilir.
Eritromisin: Oral eritromisin, orta ila şiddetli inflamatuvar akneyi hedefler ve gebelikte kullanımı güvenli kabul edilir. $\text{Eritromisinin}$ gebelikle uyumlu olduğu düşünülmektedir.
-
Formülasyon Uyarısı: Geri dönüşümlü kolestatik karaciğer hasarı için ilişkili $\text{yüzde } 10$ ila $\text{yüzde } 15$ risk göz önüne alındığında, eritromisin estolat formülasyonlarından kaçınılmalıdır. Eritromisin baz veya eritromisin etilsüksinat formülasyonları tercih edilmelidir.
Çinko: Akneyi iyileştirmedeki kesin mekanizması belirsizdir, ancak hafif ila orta şiddetteki aknenin iltihaplı lezyonlarına karşı etkili olduğu bulunmuştur. Genellikle önerilen dozlar 30 mg/gün ila 200mg/gün arasında değişir. 75 mg/günlük dozların fetüse herhangi bir zararı olmadığı gösterilmiştir.
Lazer ve Fototerapiler
Fototerapi (Dar Bant UVB): Hafif ila orta şiddetteki aknenin tedavisinde etkilidir. Hamilelik sırasında güvenli bir tedavi seçeneği olduğu kanıtlanmıştır. Kullanımı, folik asit düzeylerinde azalma ile ilişkilendirilmiştir. Bu nedenle tedavi öncesinde bazal folik asit serum düzeylerine ulaşılmalıdır. Rutin doğum öncesi kılavuzlara uygun olarak folik asit takviyesi yapılmalıdır.
Lazerler: Hamilelikte kullanılmadan önce daha fazla araştırma ve uzun vadeli güvenlik verilerine ihtiyaç vardır. Lazer tedavilerinin gebelikteki güvenliği hakkında yeterli veri bulunmamaktadır.
Kimyasal Peelingler
Kimyasal peelingler için gebelikte kullanım sınırlamaları ve güvenlik bilgileri aşağıdadır:
-
Glikolik Asit Peelingleri: Epidermoliz ve deskuamasyona neden olur. Veriler sınırlı olsa da, dermal penetrasyonları sınırlıdır ve hamilelikte kullanımı güvenli kabul edilir.
-
Laktik Asit Peelingleri: Keratolitik etkiye sahiptir. Sınırlı dermal penetrasyonu nedeniyle hamile kadınlarda güvenle kullanılabilir.
-
Salisilik Asit Peelingleri: Hamilelikte kullanımları kontrendike olmasa da, sistemik emilim riskini en aza indirmek için uygulama kapsamları küçük alanlarla sınırlandırılmalıdır.
İntralezyonel Triamsinolon
-
Akne kistleri ve inflamatuvar papüller, ağrı gibi akut semptomları hafifletmek için intralyezyonel triamsinolon enjeksiyonları ile tedavi edilebilir. Gebelikte Güvenlik: 2.5 mg \mL konsantrasyonlarındaki düşük dozlar, endike olduğunda gebelikle uyumlu kabul edilir.




