Venöz yetmezliğe bağlı ayaklarda görülen varis ve telenjiektazilerde iki farklı sorun bulunur: ilki estetik, diğeri ise sağlık problemleridir. Bu yüzden tedavi, her iki soruna yönelik olmalıdır.

Varis tedavileri estetik kaygıları gidermekle kalmamalı, aynı zamanda toplardamar içindeki basıncı artıran temel sorunu da çözmelidir. Bu sayede hem görsel sorunlar giderilir hem de ağrı ve bacakta şişlik gibi şikayetler düzelir. Belki de en önemlisi, hastaların en büyük endişelerinden biri olan varislerin tekrarlama olasılığı en aza iner.

Tedavi yöntemi; bacaklardaki venöz yetmezliğin derecesine, tipine, hastanın şikayetlerine, isteklerine ve ultrason bulgularına göre büyük farklılıklar gösterir. Her hastaya uyan tek bir tedavi yöntemi yoktur. Ancak aşağıda özetlenen bir algoritma kullanılabilir.

Bacaklardaki venöz yetmezlik tedavisinde genel basamaklar şu şekildedir:

Tanı ve Değerlendirme

1. Tam bir fizik muayene yapılmalıdır.

2. Noninvaziv tanı yöntemleri uygulanır. Bacaklardaki venöz sistemde bir anormallik düşünülüyorsa dupleks ultrason, varikografi veya fotopletismografi gibi yöntemler kullanılabilir.

Tedavi Stratejisi

Varis ve variköz yapıların oluşumunda, kanın derin ven sisteminden yüzeysel ven sistemine doğru geri akması (reflü) önemlidir. Bu geri akımın olduğu noktalar genellikle safenofemoral bileşke (SFJ), safenopopliteal bileşke (SPJ) ve perforatör damarlarda bulunur. Tedavinin asıl amacı bu geri akımı azaltmak veya baskılamaktır. Bu nedenle, özellikle SFJ-SPJ gibi anatomik bölgelerdeki reflü noktaları saptanmalıdır.

Genel tedavi basamakları şunları içerir:

1. Perforatör yetersizliklerinin saptanması.

2. Büyük çaplı variköz venlerin skleroterapisi (damar içine ilaç enjeksiyonu).

3. Telenjiektazileri besleyen perforatör veya retiküler venlerin skleroterapisi.

4. Telenjiektazilerin skleroterapisi.

Hasta ile Ortak Karar Alma

Hasta, uygulanacak tedavi yöntemine veya yöntemlerine karar verirken sosyoekonomik durumunu da göz önünde bulundurarak, tedavi tekrar etme oranlarını, komplikasyonları, zorlukları, maliyetini ve hastanede yatış gibi faktörleri hekimiyle birlikte değerlendirmelidir. Bu nedenle, tedavi seçenekleri hasta ile ayrıntılı bir şekilde konuşulmalıdır.

Bu görüşmede aşağıdaki konular mutlaka ele alınmalıdır:

• Şikayetlerle variköz venler arasında bir ilişki olup olmadığı.

• Tedavi edilmediğinde, ödem, cilt değişiklikleri, ülser, kanama veya yüzeysel tromboflebit gibi komplikasyonlara yol açma potansiyeli.

• Hastanın tedaviye dair beklentileri.

• Tedavi sırasında hastanın neler hissedebileceği ve kaç seans gerekeceği.

• Tedavinin faydaları, olası riskleri ve yan etkileri.

• Alternatif tedaviler ve cerrahi seçeneklere hastanın yaklaşımı.

• Tedavi sonrası bakım ve iyileşme süreci.

Varis tedavileri iki ana başlık altında toplanır:

Koruyucu ve Destekleyici Tedaviler

• Kompresyon tedavileri: Varis çorapları kullanımı.

• Yaşam tarzı değişiklikleri: Düzenli egzersiz, kilo kontrolü ve uzun süre ayakta durmaktan kaçınma.

• Varis ilaçları: Doktor tarafından önerilen ilaçların kullanımı.

Varislerin Giderilmesine Yönelik Tedaviler

• Cerrahi tedaviler:

  • Açık cerrahi (stripping): Yüzeysel damarların cerrahi yöntemle çıkarılması.

  • Basit cerrahi: Damarların bağlanması ve küçük varislerin ameliyatla alınması.

• Skleroterapi: Varisli damarların içine özel bir ilaç enjekte edilerek damarın kapanmasının sağlanması.

• Lazer tedavileri:

  • Damar içi lazer tedavisi: Damarın içine girilerek lazer enerjisiyle damarın kapatılması.

  • Deri yüzeyinden lazer tedavisi: Varis ve telenjiektazilerin lazerle dışarıdan tedavi edilmesi.

• Endovasküler radyofrekans uygulaması: Damarın içine girilerek radyofrekans enerjisiyle damarın kapatılması.