Artropodlar (Eklem Bacaklılar)

Dünyadaki hayvanların beşte dördünü oluşturan artropodlar, "eklem bacaklılar" anlamına gelir. Karada, havada ve suda yaşayan 700.000'den fazla türüyle omurgasızların en büyük ailesidir. Dünyanın ekosisteminde hayati bir role sahiptirler.

Eklem bacaklıların, biz insanlardan en az 400 milyon yıl önce dünyanın konukları olduğu tahmin edilmektedir. Tarihte ve mitolojide (Yunan mitolojisindeki Pandora'nın kutusunun açılmasıyla bit ve pire istilasının başlaması gibi) artropodlarla ilgili pek çok anlatıya rastlanır. Artropodları inceleyen bilim dalına ise "tıbbi böcek bilimi" veya "entomoloji" denir.

Artropodların Yapısı ve Savunma Mekanizmaları

Artropodların vücutları baş, göğüs ve karın olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Her bir bölüm, ince derimsi bir yapıyla birbirine bağlı küçük parçalardan meydana gelmiştir. Vücut yüzeylerini kaplayan sert dış iskelet, hücrelerin ürettiği kitin maddesinden oluşur. Ayrıca, bu dış yüzeyde lipitler, proteinler ve bazılarında kalsiyum karbonat da bulunur.

Artropodlar, avcılardan korunmak için aktif veya pasif savunma yöntemleri kullanırlar.

• Aktif savunma: Isırma, sokma, delme veya zehirli kimyasallar salgılama yoluyla gerçekleşir. Bu davranışlar, insanlarda lokal ve sistemik reaksiyonlara neden olabilir.

• Pasif savunma: Bazı tırtılların dış kısımlarındaki kılların insan derisiyle temas ederek reaksiyon yaratması gibi durumları içerir.

Artropodlar, dolaylı yollardan da insan sağlığını etkileyebilir. Bunlara böcek korkusu, hayali parazitlenme kuruntusu veya toz akarlarının neden olduğu alerjiler örnek verilebilir.

Artropodların insan sağlığına etkileri, bu hayvanların tür çeşitliliğini yansıtır. Ancak, artropodların çoğunun çevrelerinin normal birer parçası olduğu ve yalnızca belirli durumlarda patolojiye neden olduğu kabul edilmelidir. Ayrıca, yaygın olarak bulundukları için, bazen haksız yere hastalık nedeni olarak görülebildikleri de unutulmamalıdır.

Artropodlar 5 gurupta değerlendirilmektedir.

Önemli Artropod Sınıfları

İnsecta (Böcekler)

Bu sınıf, en bilinen böcek türlerini içerir.

• Anoplura: Bitler

• Coleoptera: Kınkanatlılar (böcekler)

• Dictyoptera: Hamamböcekleri

• Diptera: Çift kanatlılar (sinekler)

• Hemiptera: Yarımkanatlılar (tahtakuruları)

• Hymenoptera: Zarkanatlılar (arılar, karıncalar)

• Lepidoptera: Pulkanatlılar (kelebekler, tırtıllar)

• Siphonaptera: Pireler

Arachnida (Araknitler)

Örümceğimsiler olarak da bilinen bu sınıf, sekiz bacaklı canlıları kapsar.

• Örümcekler

• Keneler

• Maytlar

• Akrepler

• Uyuz akarı

Chilopoda ve Diplopoda

• Chilopoda: Çıyanlar

• Diplopoda: Kırkayaklar

Crustacea (Kabuklular)

Bu sınıf, çoğunlukla suda yaşayan kabuklu canlıları içerir.

• Deniz kabukluları

• Midye

• At nalı yengeçleri