Tahtakurularının Özellikleri ve Yaşam Döngüsü

Tahtakurularının kısa, geniş bir başı, oval bir vücudu ve dört eklemli antenleri vardır. Tamamlanmamış bir metamorfoz geçirirler ve dört farklı nimf dönemi için kanla beslenmeye ihtiyaç duyarlar. Yaşam döngüleri ortalama 8 hafta sürse de, nem ve sıcaklığa bağlı olarak 11 aya kadar uzayabilir. Yetişkin böcekler yaklaşık 5 mm uzunluğundadır.

Tahtakuruları kuş ve memelilerden kan emerek beslenen dış parazitlerdir. Bu gruptaki türlerin üçte ikisi yarasalarda parazit olarak yaşar.

Davranış ve Isırma Şekli

Tahtakuruları, evlerde duvar kâğıtları, duvar çatlakları, resim arkaları, eski sobalar, halı altları, minder, yastık, yorgan, yatak dikişleri ve tabanları, rattan mobilyalar, karyolalar, kuş yuvaları, zemin çatlakları ve kıvrımları gibi yerlerde saklanırlar. Geceleri ortaya çıkarak uyuyan insanlardan kan emerler. Gündüz aydınlıkla birlikte tekrar saklandıkları yerlere dönerler.

Bir tahtakurusu, 10-20 dakika içinde kanla doyabilir. Yaklaşık 3-4 günde bir beslenirler ve kan emmeden bir yıla kadar canlı kalabildikleri gösterilmiştir. Beslenme, insanların uyku sırasındaki hareketleri nedeniyle sık sık kesintiye uğrar. Bu yüzden tek bir tahtakurusu bile vücutta birden fazla ısırık izine neden olabilir. Böcek, içinde bulunduğu evreye göre her hafta kan emebilir ve dişi bir tahtakurusu ömrü boyunca 200-500 yumurta bırakabilir.

Isırık Reaksiyonları ve Belirtileri

Dişi tahtakurusu kan emerken, kanın pıhtılaşmasını engelleyen ve ağrı kesici etkiye sahip bir tükürük salgısını deriye enjekte eder. Bu nedenle, ısırık sırasında ağrı veya yanma hissedilmez.

Isırıklar sıklıkla boyun, yüz, eller ve kollarda görülse de bazen tüm vücutta olabilir. Isırık izleri genellikle 3-4 adetli gruplar halinde çizgi şeklinde sıralanır ve bu durum “kahvaltı, öğle yemeği ve akşam yemeği” olarak adlandırılır. Tahtakurularının açıkta kalan vücut bölgelerini tercih etmeleri nedeniyle bu desen sıkça gözlemlenir.

• İlk kez ısırılan kişilerde: Sadece ısırık yerlerinde lokal maküller (lekeler) gelişir.

• Daha önce ısırılmış ve duyarlanmış kişilerde: Ortası kanamalı bir delik, çevresinde ise ödem (şişlik) ve papül (küçük kabartı) oluşur. Bazı kişilerde ise bül (su dolu kabarcık) dahi gelişebilir.

Isırık sonrası reaksiyonların ortaya çıkması 10 gün kadar sürebileceği için ısırılma zamanını belirlemek zor olabilir. Nadiren de olsa, ürtiker (kurdeşen) ve solunum sıkıntısı gibi sistemik belirtiler de görülebilir.

Tahtakurularının Hastalık Bulaştırma Riski

Tahtakuruları genellikle aynı yatakta yatan veya aynı otel odasında kalan kişiler arasında bulaşabilir. Çeşitli laboratuvar çalışmaları, HIV, Hepatit B, Francisella tularensis ve Batı Nil virüsü gibi hastalık etkenlerinin deneysel olarak enfekte edilmiş tahtakurularının vücudunda yaşayabildiğini göstermiştir. Ancak, tahtakurularının insanlara epidemiyolojik olarak herhangi bir hastalık bulaştırdığına dair kesin bir kanıt bulunmamaktadır.

Ortamda tahtakurusu varlığını araştırmak için yatak ve çevresinde böceğin kendisi veya siyah dışkı izlerinin varlığına bakılmalıdır.

Tahtakurularından Korunma ve Mücadele

Tahtakurularıyla mücadelede hem temizlik hem de kimyasal yöntemler bir arada kullanılmalıdır.

• Temizlik: Yatak takımlarının haftalık olarak yıkanması, zeminlerin buharla temizlenmesi, yatak ve mobilyaların düzenli olarak temizlenip onarılması önemlidir. Giysi ve nevresim takımlarının 60°C'de yıkanması veya 40°C'de kuru temizleme yapılması, tahtakurularını yok etmek için yeterlidir.

• İlaçlama: İlaçlama, özellikle piretroidler ve karbamatlar kullanılarak yapılmalıdır. İlk uygulamadan sonra 4-20 gün içinde tekrar edilmeli ve bu süreç yaklaşık 10 hafta sürmelidir.

Önleyici Tedbirler

• İkinci El Eşyalar: İkinci el mobilyaları eve getirmeden önce mutlaka ilaçlanmalıdır.

• Seyahat: Otel konaklamalarında bavullar açık bırakılmamalı ve odanın karanlık köşelerine konulmamalıdır. Bavulları banyoda, özellikle küvet içinde kapalı tutmak, tahtakurusu riskini azaltır.

• Özel Kılıflar: Otel gibi yerlerde yataklar için özel koruyucu kılıflar kullanılması önemlidir.

Unutulmamalıdır ki, tahtakuruları kan emmeden bir yıl kadar yaşayabilir. Bu nedenle mücadele süreci kararlılıkla sürdürülmelidir.